II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

III. Plan badań i metodologia

Celem badań przedstawionych w tej pracy było ustalenie możliwości weryfikacji lub falsyfikacji m.in. następujących hipotez:

1. Przed sylogistyką Arystotelesa nie było niczego z nią porównywalnego.
2. Arystoteles miał rację, twierdząc w Metafizyce, że to Sokrates był tym, kto pierwszy praktykował logikę.
3. Arystoteles miał rację twierdząc, że Platon nie miał istotnego wkładu w powstanie logiki.
4. Na powstanie logiki miała wpływ bardzo rozwinięta w Grecji praktyka retoryczna.
5. Ludzie są genetycznie wyposażeni w kompetencję do przeprowadzania wnioskowania logicznego, a zatem nie można wskazać momentu, w którym zaczęli stosować logikę, bowiem robili to zawsze.

Hipotezy te częściowo wzajemnie się wykluczają; wszystkie jednak były dopuszczalne i częściowo uzasadnione. Pierwsze trzy opierają się na wypowiedziach Arystotelesa, odpowiednio z O dowodach sofistycznych 183–184, Metafizyki 1078b i Analityk 46a i 91b. Hipoteza piąta pokrywa się z teorią Johna Macnamary, wyrażoną w książce Logika i psychologia (Macnamara [1993]), głosił ją zresztą już John Locke.

1. Plan badań

Aby móc zweryfikować hipotezę egzystencjalną lub sfalsyfikować hipotezę uniwersalną, wystarczy wskazać jeden przypadek, będący exemplum pierwszej lub kontrprzykładem drugiej. Jednak aby móc sfalsyfikować hipotezę egzystencjalną (lub przynajmniej wykazać niemożliwość jej weryfikacji na podstawie dostępnych faktów) lub zweryfikować hipotezę uniwersalną (lub przynajmniej wykazać niemożliwość jej weryfikacji na podstawie dostępnych faktów), należy dokonać inspekcji całej dziedziny (o ile to możliwe).

Dotychczasowe wypowiedzi na temat prehistorii logiki formalnej opierały się na badaniach wycinkowych: były próbami wskazania kilku przykładów, potwierdzających hipotezę egzystencjalną (przykładem są tu argumenty twierdzące, że Platon znał logikę, bo we wskazanych miejscach posłużył się sylogizmami), lub próbujących obalić jakąś hipotezę uniwersalną. Brak konkluzywności tych badań i sprzeczności w wypowiedziach różnych autorów wskazywały, że to podejście wyczerpało wszystkie swoje możliwości, dlatego należy podjąć się próby analizy całości zachowanego materiału.

Wobec braku zachowania jakichkolwiek źródeł bezpośrednio mogących dostarczyć odpowiedzi na postawione powyżej hipotezy (najstarszym źródłem były tu pisma Arystotelesa, który jednak mógł być traktowany jako osoba bezpośrednio zainteresowana przypisaniem sobie pierwszeństwa w tworzeniu logiki), należało się uciec do bardziej wyrafinowanych metod badawczych. Ponieważ, co łatwo można sprawdzić poprzez inspekcję zachowanych tekstów, nie dotrwała do naszych czasów żadna wypowiedź na temat logiki starsza od pism Arystotelesa, ani wiarygodne świadectwo na temat istnienia niegdyś (teraz już zaginionej) takiej wypowiedzi, jedynym sposobem odpowiedzenia na powyższe pytania była analiza użycia logiki przez prearystotelików.

Ponieważ zadaniem niniejszej pracy była odpowiedź na powyższe pytania (próba weryfikacji lub falsyfikacji powyższych hipotez), tego zaś nie można było zrobić inaczej, jak tylko analizując wszystkie zachowane świadectwa, świadectwami takimi mogły być zaś jedynie przykłady użycia logiki, cel niniejszej pracy można było osiągnąć tylko poprzez zebranie wszystkich zachowanych przykładów użycia logiki w dziełach prearystotelików.

2. Materiał

Materiałem do przeprowadzenia założonych badań były możliwie wszystkie zachowane teksty prearystotelików. Poniżej przedstawię kanon tych pism, zwany tu także corpus praearistotelicorum, wcześniej jednak podam ogólne zasady, jakimi kierowałem się włączając różne pisma do kanonu lub je zeń wyłączając.

Po pierwsze, w kanonie znalazły się dzieła zachowane w całości bądź w większych fragmentach. Analizie poddawano też fragmenty z dzieł niezachowanych, o ile były wydawane razem z dziełami kompletnymi.

Po wtóre, w kanonie nie znalazły się pisma autorów, po których zachowały się jedynie samodzielne utwory liryczne (tj. wiersze); zostały bowiem potraktowane tak jak fragmenty. Jakkolwiek inne utwory pisane wierszem (eposy i dramat) zostały pełnoprawnymi częściami kanonu, wiersze liryczne są zachowane zbyt fragmentarycznie, by można było na ich podstawie dojść do jakichś konkretnych wniosków statystycznych. Trudno pozatem przypuszczać, by stosowano w nich logikę, skoro ani jednego przykładu stosowania logiki (jak się okaże) nie znaleziono we wszystkich utworach epickich (włącznie z hymnami homeryckimi).

Po trzecie, podstawą stały się pisma wydane bądź w serii Oxford Classical Texts wydawnictwa Clarendon Press z Oxfordu (dalej: OCT), bądź w serii Loeb Classical Library wydawnictw W. Heinemann z Londynu i Harvard University Press z Cambridge Mass. (dalej: Loeb CL). W seriach tych wydano zdecydowaną większość tekstów prearystotelików, a z pewnością wszystkie większe utwory, dobrze poddające się wymaganej analizie. Zawartość grecko-francuskiej serii wydawnictwa „Les Belles Lettres” nie wychodzi (poza Hipokratesem, też nie do końca jeszcze wydanym) poza zawartość sumy powyższych wydawnictw.

Zastosowanie przyjętych zasad do konkretnych przypadków zostanie przedyskutowane osobno.

Tabela 1: Kanon autorów urodzonych przed 350 r. p.n.e. (prearystotelików)

Ajschylos — Αἰσχύλος (525–456), tragedia

Andokides — ᾿Ανδοκίδης (~440 – ~390), retoryka

Antyfon — ᾿Αντίφων (~480–411), retoryka

Arystofanes — ᾿Αριστοφάνης (~445 – ~385), komedia

Dejnarchos — Δείναρχος (~361 – ~290), retoryka

Demades — Δημάδης (~380 – 319), retoryka

Demostenes — Δημοσϑένης (384–322), retoryka

Eurypides — Εὐριπίδης (485/0–406), tragedia

Herodot — ῾Ηρόδοτος (~485 – ~425), historia

Hezjod — ῾Ησιόδος (VIII–VII w.), epika

Hipokrates — ῾Ιπποκράτης (~460 – ~370), medycyna

Homer — ῞Ομηρος (VIII w.), epika

Hyperejdes — ῾Υπερείδης (390–322), retoryka

Izajos — ᾿Ισαῖος (~420 – po 344), retoryka

Isokrates — ᾿Ισοκράτης (436–338), retoryka

Ksenofont — Ξενοφῶν (~428 – ~354), historia (także: filozofia)

Likurg — Λυκοῦργος (~390 – 324), retoryka

Lizjasz — Λυσίας (~444 – ~375), retoryka

Platon — Πλάτων (427–348), filozofia

Sofokles — Σοφοκλῆς (497/5–406), tragedia

Tukidydes — Θουκυδίδης (~454 – wkrótce po 399), historia

Dziwić może wielkość tych nazwisk: jest to tylko 21 autorów i brak wśród nich osób nieznacznych (z wyjątkiem niektórych retorów: Andokidesa, Dejnarcha, Hyperejdesa i Likurga). Wiąże się to ze sposobem, w jaki dotarły do nas dzieła starożytnych Greków.

Ogromna część zachowanych pism greckich sprzed r. 350 p.n.e. to lektury szkolne, które kopiowano w znacznych ilościach na potrzeby uczniów szkół bizantyńskich przez całe średniowiecze. Język ich autorów znacznie się różnił od języka używanego na codzień tysiąc lat później (tysiąc lat temu Polacy i Czesi mówili jednym językiem; Anglik bądź Francuz w ogóle nie zrozumie tego, co napisano w jego języku tysiąc lat temu). Teksty te jednak przepisywano i studiowano, bo tego wymagała ówczesna kultura. Tymczasem teksty czytywane dla przyjemności i przepisywane w mniejszych ilościach najczęściej uległy zniszczeniu. Dzisiaj znamy najwyżej ich fragmenty, zachowane w pismach i antologiach późniejszych erudytów.

Jeszcze inną rzecz należy tu wziąć pod uwagę: zwyczaj przypisywania najwybitniejszym autorom cudzych dzieł, uchodzących za wybitne. Najznakomitszymi przykładami są tu Homer (co do którego nie wiadomo, czy w ogóle żył) i Hipokrates: Homerowi przypisano mnóstwo dzieł epickich i hymnów na cześć rozmaitych bogów, Hipokratesowi zaś ogromną ilość dzieł medycznych, z których znaczna część z pewnością nie została przez niego napisana. W każdym razie cała zachowana epika interesującego nas okresu figuruje pod imionami Homera i Hezjoda (któremu też sporo dopisano), cała zaś literatura medyczna do czasów Arystotelesa pod imieniem Hipokratesa.

Ze względu jednak na wagę niektórych tekstów, zachowanych jedynie fragmentarycznie, poddane zostały osobnej analizie wszystkie zachowane fragmenty zawarte w dziele H. Dielsa Die Fragmente der Vorsokratiker. Zawierają one to, co pozostało z pism filozofów starszych bądź współczesnych Sokratesowi i ich bezpośrednich uczniów, pokrywają więc w zasadzie cały okres do r. 350 p.n.e. (Sokrates sam niczego nie pisał, a z Sokratyków Platon i Ksenofont zostali w całości włączeni do kanonu).

Tabela 2.: Filozofowie presokratyczni (numeracja według Fragmente der Vorsokratiker, wyd. 5.).

1. Orfeusz (᾿Ορϕεύς)
2. Muzajos (Μουσαῖος)
3. Epimenides (᾿Επιμενίδης)
4. Hezjod (῾Ησίοδος)
5. Fokos (Φῶκος)
6. Kleostratos (Κλεόστρατος)
7. Ferekydes z Syros (Φερεκύδης Σύριος)
8. Teagenes (Θεαγένης)
9. Akusilaos (᾿Ακουσίλαος)
10. Siedmiu Mędrców (Οἱ ἑπτὰ σοϕῶν)
11. Tales (Θαλῆς)
12. Anaksymander (᾿Αναξίμανδρος)
13. Anaksymenes (᾿Αναξιμένης)
14. Pitagoras (Πυϑαγόρας)
15. Kerkops (Κέρκωψ)
16. Petron (Πέτρων)
17. Bro(n)tinos (Βρο(ν)τῖνος)
18. Hippasos (῞Ιππασος)
19. Kallifon i Demokedes (Καλλιϕῶν καὶ Δημοκέδης)
20. Parm(en)iskos (Παρμ(εν)ίσκος)
21. Ksenofanes (Ξενοϕάνης)
22. Heraklit (῾Ηράκλειτος)
23. Epicharm (᾿Επίχαρμος)
24. Alkmeon (᾿Αλκμαίων)
25. Ikkos (῎Ικκος)
26. Paron (Πάρων)
27. Ameiniasz (᾿Αμεινίας)
28. Parmenides (Παρμενίδης)
29. Zenon (Ζήνων)
30. Melissos (Μέλισσος)
31. Empedokles (᾿Εμπεδοκλῆς)
32. Menestor (Μενέστωρ)
33. Ksutos (Ξοῦϑος)
34. Boidas (Βοΐδας)
35. Trazyalkes (Θρασυάλκης)
36. Ijon z Chios (῎Ιων ὁ Χῖος)
37. Damon (Δάμων)
38. Hippon (῞Ιππων)
39. Faleasz i Hippodamos (Φαλέας καὶ ῾Ιππόδαμος)
40. Poliklet (Πολύκλειτος)
41. Ojnopides (Οἰνοπίδης)
42. Hippokrates z Chios. Ajschylos (῾Ιπποκράτης ὁ Χῖος. Αἰσχύλος)
43. Teodoros (Θεόδωρος)
44. Filolaos (Φιλόλαος)
45. Eurytos (Εὔρυτος)
46. Archippos. Lysis. Opsimos (῎Αρχιππος. Λῦσις. ῎Οψιμος)
47. Archytas (᾿Αρχύτας)
48. Okkelos (῎Οκκελος)
49. Timajos (Τίμαιος)
50. Hiketes (῾Ικέτης)
51. Ekfantos (῎Εκϕαντος)
52. Ksenofilos (Ξενόϕιλος)
53. Diokles, Echekrates, Polymnastos, Fanton, Arion (Διοκλῆς, ᾿Εχεκράτης, Πολύμναστος, Φάντων, Αρίων)
54. Proros, Amyklas, Kleiniasz (Πρῶρος, ᾿Αμύκλας, Κλεινίας)
55. Damon i Fintiasz (Δάμων καὶ Φιντίας)
56. Simos. Myonides. Eufranor (Σῖμος. Μυωνίδης. Εὐϕράνωρ)
57. Lykon/Lykos (Λύκων/Λύκος)
58. Szkoła pitagorejska
59. Anaksagoras (᾿Αναξαγόρας)
60. Archelaos (᾿Αρχέλαος)
61. Metrodor z Lampsaku (Μητρόδωρος ὁ Λαμψακηνός)
62. Klejdemos (Κλείδημος)
63. Idajos (᾿Ιδαῖος)
64. Diogenes z Apollonii (Διογένης ᾿Απολλωνιάτης)
65. Kratylos (Κρατύλος)
66. Antystenes Heraklitejczyk (᾿Αντισϑένης)
67. Leukippos (Λεύκιππος)
68. Demokryt (Δημόκριτος)
69. Nessas (Νεσσᾶς)
70. Metrodor z Chios (Μητρόδωρος ὁ Χῖος)
71. Diogenes ze Smyrny (Διογένης ὁ Σμυρναῖος)
72. Anaksarchos (᾿Ανάξαρχος)
73. Hekatajos z Abdery (῾Εκαταῖος ὁ ᾿Αβδηρίτης)
74. Apollodoros (᾿Απολλόδωρος)
75. Nauzyfanes (Ναυσιϕάνης)
76. Diotimos (Διότιμος)
77. Bion z Abdery (Βίων ὁ ᾿Αβδηρίτης)
78. Bolos (Βῶλος)
80. Protagoras (Πρωταγόρας)
81. Kseniades (Ξενιάδης)
82. Gorgiasz (Γοργίας)
83. Lykofron (Λυκόϕρων)
84. Prodikos (Πρόδικος)
85. Trazymachos (Θρασύμαχος)
86. Hippiasz (῾Ιππίας)
87. Antyfon Sofista (᾿Αντιϕῶν ὁ Σοϕιστής)
88. Kritiasz (Κριτίας)
89. Anonim Jamblicha
90. Mowy podwójne (Δισσοὶ λόγοι)

(Pod numerem 79. u Dielsa są świadectwa na temat nazwy „sofistyka” i jej znaczenia.)

Nie wszystkie dzieła zachowane pod imionami powyższych autorów winny były być włączone do kanonu. Część z nich powstała z pewnością po roku 350 p.n.e.: albo dlatego, że autor ich żył jeszcze i tworzył po tej dacie, albo też dlatego, że dzieła owe z pewnością są nieautentyczne i zostały błędnie danemu autorowi przypisane. W tym drugim przypadku dziać się to mogło z dwóch względów: albo ktoś świadomie podszywał się pod jakiegoś znamienitego autora (czasem zupełnie niewinnie: tak powstawały niektóre listy sławnych ludzi jako wypracowania szkolne na temat „napisz list, który mógł był napisać Platon do Dionizosa po jego powrocie do Aten”), albo zostały wtórnie przypisane wybitnemu autorowi, jak działo się na przykład z hymnami homeryckimi lub dziełami corpus Hippocraticum — Homer i Hipokrates byli najwybitniejszymi autorami w swoich dziedzinach, więc każde wielkie dzieło przypisywano im, bo któż inny mógłby je stworzyć.

W przypadku autorów żyjących jeszcze po roku 350 p.n.e. (oprócz Platona, który zmarł zaledwie trzy lata później; głównie chodzi tu o Demostenesa) do kanonu zostały włączone te dzieła, które wedle wysokiego prawdopodobieństwa powstały przed tym rokiem. Dzieła, które powstały później, lub których datacji nie da się ustalić, zostały pominięte. W przypadku kilku autorów żadne z ich dzieł nie zostało włączone do kanonu, ponieważ wszystkie powstały po okresie nas interesującym.

W przypadku autorów zmarłych wcześniej przyjęta została zasada, że jeżeli jakiś utwór nie został napisany przez danego autora, to być może został napisany w podobnym czasie, a jedynie przypisano go błędnie. W ten sposób pod imieniem Ksenofonta można znaleźć dzieło „Starego Oligarchy” Ustrój polityczny Aten. Podobnie z pism Platona wyłączono tylko to, co już w starożytności uznawano za pisma późniejsze, mianowicie to, co nie znalazło się w układzie dziewięciu tetralogii Trazyllosa (Definicje i Spuria). Z pism innych autorów wyłączano zazwyczaj tylko to, co niewątpliwie było dziełem późniejszym. Pewnym wyjątkiem są tu pisma przypisywane Hipokratesowi, co zostanie omówione poniżej.

Słowo poświęcić jeszcze należy Euklidesowi. Euklides żył po Arystotelesie. Jednak jego Elementy to najstarszy zachowany podręcznik geometrii, a wiadomo że korzystał on z dzieł wcześniejszych, nie dochowanych do naszych czasów. Nie wiemy, co w jego pismach pochodzi z czasów przed Arystotelesem. Dlatego Elementy Euklidesa zostaną omówione osobno, jednak bez cytowania znajdujących się w nich zastosowań logiki, a tylko z ich opisem.

Teraz nastąpi wykaz wszystkich corpora autorów wymienionych w Tabeli 1., w podziale na gatunki literackie. Dodam tylko, że charakterystycznym dla literatury greckiej faktem było to, że w zasadzie każdy autor był przydzielony do jakiegoś gatunku literackiego. Nie do pomyślenia na przykład było, żeby autor komedii wystawiał również tragedie, mimo że po Arystofanesie (najwybitniejszym komediopisarzu tamtych czasów, jedynym którego dzieła się zachowały) widać, że uważał się za lepszego znawcę tragedii od Eurypidesa (autora największej ilości zachowanych tragedii). Jedynie hymny do bóstw były czymś, co każdy mógł tworzyć: i Homer, i Sokrates; Platon w młodości pisał tragedie (jak twierdzi Diogenes Laertios), ale spalił je wszystkie przed napisaniem swych dialogów. Fakt ten był pogłębiany przez jeszcze inny czynnik: każdy gatunek literacki miał swój własny język; nie były to jedynie różne style, jak dzisiaj, ale dosłownie różne języki: różne dialekty języka greckiego. Prozę historyczną pisano najpierw w dialekcie jońskim (do Herodota), później attyckim; tragedię i komedię pisano w poetyckiej odmianie dialektu attyckiego; lirykę monodyczną głównie w dialekcie eolskim; bukolikę w doryckim; literaturę medyczną w jońskim; eposy zaś w języku Homera, który wprawdzie nigdy nie istniał poza epiką, był jednak zlepkiem archaicznych odmian dialektów głównie achajskich, jońskich i eolskich. Wszystko to działo się niezależnie od macierzystego języka autora.

Imiona i tytuły polskie dzieł podawane są według Słownika pisarzy antycznych pod red. Anny Świderkówny, Warszawa 1990, którego autorami haseł i redaktorami byli najwybitniejsi współcześni polscy filologowie klasyczni.

2.1. Epika

Z dzieł epickich zachowały się tylko te, które przetrwały pod imionami Homera i Hezjoda. Część z nich została z pewnością wtórnie przypisana tym autorom, zazwyczaj jednak były one i tak znacznie starsze od Arystotelesa, należało więc włączyć je do kanonu.

2.1.1. Homer — ῞Ομηρος (VIII w.)

Homer, co do którego tożsamości spory nigdy się nie zakończą, przetrwał w źródłach jako autor przede wszystkim Iliady i Odysei, zajmujących cztery z pięciu tomów dzieł Homera (w wyd. OCT). Oprócz tego z dzieł mu przypisywanych w starożytności zachowały się (głównie we fragmentach): 34 hymny, fragmenty Cyklu epickiego i kilku innych utworów. Znaczną ich większość włączono do kanonu.

Źródło:

Homeri Opera. Recognoverunt brevique adnotatione critica instruxerunt David B. Monro et Thomas W. Allen, OCT, Oxonii e Typographeo Clarendoniano t. I 1920, reprinted 1959, t. II 1920, reprinted 1958, t. III 1917, reprinted 1957, t. IV 1919, reprinted 1958, t. V 1946.

Eposy:

᾿Ιλιάς (Iliada)

᾿Οδυσσεία (Odyseja)

Hymny Homeryckie:

1. Εἰς Διόνυσον (Do Dionizosa)
2. Εἰς Δημήτραν (Do Demeter)
3. Εἰς ᾿Απόλλωνα (Do Apollona)
4. Εἰς ῾Ηρμῆν (Do Hermesa)
5. Εἰς ᾿Αϕροδίτην (Do Afrodyty)
6. Εἰς ᾿Αϕροδίτην (Do Afrodyty)
7. Εἰς Διόνυσον (Do Dionizosa)
8. Εἰς ῎Αρεα (Do Aresa)
9. Εἰς ῎Αρτεμιν (Do Artemidy)
10. Εἰς ᾿Αϕροδίτην (Do Afrodyty)
11. Εἰς ᾿Αϑηνᾶν (Do Ateny)
12. Εἰς ῞Ηραν (Do Hery)
13. Εἰς Δημήτραν (Do Demeter)
14. Εἰς Μητέρα Θεῶν (Do Matki Bogów)
15. Εἰς ῾Ηρακλέα λεοντόϑυμον (Do Heraklesa o Lwim Sercu)
16. Εἰς ᾿Ασκληπιόν (Do Asklepiosa)
17. Εἰς Διοσκούρους (Do Dioskurów)
18. Εἰς ᾿Απόλλωνα (Do Hermesa)
19. Εἰς Πᾶνα (Do Pana)
20. Εἰς ῞Ηϕαιστον (Do Hefajstosa)
21. Εἰς ῾Ερμῆν (Do Apollona)
22. Εἰς Ποσειδῶνα (Do Poseidona)
23. Εἰς Δία (Do Zeusa)
24. Εἰς ῾Εστίαν (Do Hestii)
25. Εἰς Μοῦσας καὶ ᾿Απόλλωνα (Do Muz i Apollona)
26. Εἰς Διόνυσον (Do Dionizosa)
27. Εἰς ῎Αρτεμιν (Do Artemidy)
28. Εἰς ᾿Αϑηνᾶν (Do Ateny)
29. Εἰς ῾Εστίαν (Do Hestii)
30. Εἰς Γῆν μητέρα πάντων (Do Ziemi, matki wszystkich)
31. Εἰς ῞Ηλιον (Do Heliosa)
32. Εἰς Σελήνην (Do Selene)
33. Εἰς Διοσκούρους (Do Dioskurów)
34. Εἰς Ξένους (Do Gości)

᾿Επιγράμματα (Epigramaty Homera)

Fragmenty Cyklu Epickiego:

Τιτανομαχία (Wojna z Tytanami)

Οἰδιπόδεια (Opowieść o Edypie)

Θηβαΐς (Tebaida)

᾿Επίγονοι (Epigoni)

Κύπρια (Opowieści cypryjskie)

Αἰϑιοπίς (Etiopida)

᾿Ιλιὰς μικρά (Mała Iliada)

᾿Ιλίου πέρσις (Zburzenie Ilionu)

Νόστοι (Powroty)

Τηλεγονία (Opowieść o Telegonosie)

Homerica:

᾿Αμϕιαράου ἐξέλασις (Wyprawa Amfiaraosa)

Οἰχαλίας ἅλωσις (Zdobycie Ojchalii)

Φωκαίς (Fokaida)

Poezja heroiczna przypisywana Homerowi:

Μαργίτης (Margites)

Κέκρωπες (Kekropi)

᾿Επικιχλίδες (Epikichlides)

Βατραχομυομαχία (Batrachomyomachia)

Περὶ ῾Ομήρου καὶ ῾Ησιόδου καὶ τοῦ γένους καὶ ἄγωνος αὐτῶν (Zawody Homera i Hezjoda)

Wszystkie teksty włączono do kanonu, z wyjątkiem:

Hymn 31.: Εἰς ῞Ηλιον (Do Heliosa)

Hymn 32.: Εἰς Σελήνην (Do Selene)

Βατραχομυομαχία (Batrachomyomachia)

Περὶ ῾Ομήρου καὶ ῾Ησιόδου καὶ τοῦ γένους καὶ ἄγωνος αὐτῶν (Zawody Homera i Hezjoda)

2.1.2. Hezjod — ῾Ησιόδος (VIII–VII w.)

Z dzieł Hezjoda i jemu przypisywanych zachowały się głównie Prace i dnie wraz z Katalogiem niewiast, Teogonia i Tarcza Heraklesa; reszta to skromne fragmenty. Wszystkie teksty zostały włączone do kanonu.

Źródło:

Hesiod, the Homeric Hymns and Homerica, with an English Translation by H. Evelyn-White, Loeb CL, W. Heinemann, London 1954.

῎Εργα καὶ ἡμέραι (Prace i dnie)

᾿Ορνιϑομαντεία (Wróżenie z ptaków)

᾿Αστρονομία (Astronomia)

Χείρωνος ὑποϑῆκαι (Przykazania Chirona)

Μεγάλα ἔργα (Wielkie prace)

᾿Ιδαῖοι δάκτυλοι (Daktyle Idajskie)

Θεογόνια (Teogonia)

Καταλόγοι γυναικῶν. ᾿Ηοῖαι (Katalog niewiast i Eoie)

᾿Ασπίς (Tarcza Heraklesa)

Κήυκος γάμος (Ślub Keyksa)

Μεγάλαι ἠοῖαι (Wielkie Eoie)

Μελαμπόδεια (Melampodia)

Αἰγίμιος (Egimios)

Fragmenty nieznanego położenia

Fragmenty wątpliwe

2.2. Tragedia

Z całej tragedii greckiej zachowały się dzieła trzech tragików uważanych przez starożytność za najwybitniejszych (jako tacy pojawiają się np. w Arystofanesowych Żabach). Z Ajschylosa i Sofoklesa zachowało się po siedem tragedii, z Eurypidesa siedemnaście tragedii, jeden dramat satyrowy i jedna tragedia przypisywana mu mylnie. Oprócz tego zachowało się trochę fragmentów.

2.2.1. Ajschylos — Αἰσχύλος (525–456)

Z 70 tragedii i 20 poematów satyrowych Ajschylosa znanych Starożytności, ułożonych w tetralogie, zachowało się do naszych czasów siedem tragedii, w tym jedna trylogia (Oresteja) i cztery luźne.

źródło:

Aeschyli septem quae supersunt tragoediae. Recensuit Gilbertus Murray, editio altera, OCT, Oxonii e Typographeo Clarendoniano 1955, reprinted 1960.

῾Ικετίδες (Błagalnice)

Πέρσαι (Persowie)

Προμηϑεὺς Δεσμώτης (Promeusz skowany)

῾Επτὰ ἐπὶ Θήβας (Siedmiu przeciw Tebom)

᾿Αγαμέμνων (Agamemnon)

Χοηφόροι (Ofiarnice)

᾿Ευμενίδες (Eumenidy)

Fragmenty

Wszystkie te teksty zostały włączone do kanonu.

2.2.2. Sofokles — Σοφοκλῆς (497/5–406)

Z ponad 120 dramatów Sofoklesa (ok. 30 tetralogii) zachowało się siedem tragedii.

źródło:

Sophoclis Fabulae. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit A.C. Pearson, OCT, Oxonii e Typographeo Clarendoniano 1928, reprinted 1961.

Αἴας (Ajas)

᾿Ηλέκτρα (Elektra)

Οἰδίπους Τύραννος (Król Edyp)

᾿Αντιγόνη (Antygona)

Τραχίνιαι (Trachinki)

Φιλοκτήτης (Filoktet)

Οἰδίπους ἐπὶ Κολώνῳ (Edyp w Kolonie)

Wszystkie te teksty zostały włączone do kanonu.

2.2.3. Eurypides — Εὐριπίδης (485/0–406)

Najmłodszy z wielkiej trójki tragików, napisał 92 utwory (23 tetralogie), z których zachowało się najwięcej.

Źródło:

Euripidis Fabulae. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Gilbertus Murray, OCT, Oxonii e Typographeo Clarendoniano vol. I 1902, reprinted 1955, vol. II 1904, reprinted 1957, vol. III 1909, reprinted 1960.

Κύκλωψ (Cyklop)

῎Αλκηστις (Alkestis)

Μήδεια (Medea)

Ηρακλεῖδαι (Heraklidzi)

῾Ιππόλυτος (Hippolytos uwieńczony)

᾿Ανδρομάχη (Andromache)

᾿Εκάβη (Hekabe)

῾Ικετίδες (Błagalnice)

῾Ηρακλῆς (Oszalały Herakles)

῎Ιων (Ijon)

Τρῳάδες (Trojanki)

᾿Ηλέκτρα (Elektra)

᾿Ιφιγένεια ἡ ἐν Ταύροις (Ifigenia w kraju Taurów)

῾Ελένη (Helena)

Φοίνισσαι (Fenicjanki)

᾿Ορέστης (Orestes)

Βάκχαι (Bachantki)

᾿Ιφιγένεια ἡ ἐν Αὐλίδι (Ifigenia w Aulidzie)

῾Ρῆσος (Rhesos)

Wszystkie te teksty zostały włączone do kanonu.

2.3. Komedia

Z komedii staro- i średnioattyckiej zachowało się wyłącznie 11 dzieł Arystofanesa.

2.3.1. Arystofanes — ᾿Αριστοφάνης (~445 – ~385)

źródło:

Aristophanis Comoediae. Recognoverunt brevique adnotatione critica instruxerunt F.W. Hall [et] W.M. Geldart, OCT, Oxonii e Typographeo Clarendoniano t. I 1906, reprinted 1960, t. II 1907, reprinted 1959.

᾿Αχαρνῆς (Acharnejczycy)

῾Ιππῆς (Rycerze)

Νεφέλαι (Chmury)

Σφῆκες (Osy)

Εἰρήνη (Pokój)

῎Ορνιϑες (Ptaki)

Λυσιστράτη (Lizystrata)

Θεσμοφοριάζουσαι (Tesmoforie)

Βάτραχοι (Żaby)

᾿Εκκλησιάζουσαι (Sejm kobiet)

Πλοῦτος (Plutos)

Fragmenty

Wszystkie te teksty zostały włączone do kanonu.

2.4. Retoryka

Z retoryki zachowały się utwory największej ilości autorów, zapewne z powodu krótkości formy literackiej, jak i wielkiego zainteresowania sztuką oratorską w starożytności. Jednak poza zbiorami mów Lizjasza, Isokratesa i — przede wszystkim — Demostenesa są to kolekcje skromne.

2.4.1. Antyfon — ᾿Αντίφων (~480–411)

Wybitny mówca, chwalony przez Tukidydesa, być może jego ucznia. Zachowało się pod jego imieniem 15 mów: 3 wygłoszone przez autora w procesach kryminalnych oraz 3 tetralogie, zbiory mów fikcyjnych na użytek szkolny. Oprócz niego znany jest też co najmniej jeden inny Antyfon, sofista.

Źródło:

Minor Attic Orators vol. I, with an English translation by K.J. Maidment, Loeb CL, W. Heinemann, London 1953.

1. Φαρμακείας κατὰ τῆς μητρυίας (Oskarżenie macochy o otrucie ojca)
2. Τετραλογία α (Pierwsza Tetralogia)
3. Τετραλογία β (Druga Tetralogia)
4. Τετραλογία γ (Trzecia Tetralogia)
5. Περὶ τοῦ ῾Ηρώδου φόνου (O zabójstwie Herodesa)
6. Περὶ τοῦ χορευτοῦ (O choreucie)

Fragmenty

Wszystkie te teksty zostały włączone do kanonu.

2.4.2. Lizjasz — Λυσίας (~444 – ~375)

Wybitny mówca grecki, zaliczany do kanonu 10 najwybitniejszych retorów, w starożytności był znany jako autor 233 mów. Do dzisiaj zachowały się 34 mowy, w tym 25 w całości.

Źródło:

Lysiae Orationes. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Carolus Hude, OCT, Oxonii e Typographeo Clarendoniano 1912, reprinted 1960.

1. ῾Υπὲρ τοῦ ᾿Ερατοσϑένους ϕόνου (Obrona w sprawie zabójstwa Eratostenesa)
2. ᾿Επιτάϕιος (Mowa Pogrzebowa)
3. Πρὸς Σίμωνα (Obrona Symona)
4. Περὶ τραύματος ἐκ προνοίας (O ranie z premedytacją)
5. ῾Υπὲρ Καλλίου ἱεροσυλίας (Obrona Kalliasa)
6. Κατὰ ᾿Ανδοκίδου (Przeciwko Andokidesowi)
7. Περὶ τοῦ σηκοῦ (W sprawie pnia oliwnego)
8. Πρὸς τοὺς συνουσιαστὰς κακολογιῶν (Oskarżenie o kalumnię przeciw współczłonkom towarzystwa)
9. ῾Υπὲρ τοῦ στρατιώτου (Obrona żołnierza)
10. Κατὰ Θεομνήστου α (Przeciw Teomnestosowi I)
11. Κατὰ Θεομνήστου β (Przeciw Teomnestosowi II)
12. Κατὰ ᾿Ερατοσϑένους (Przeciw Eratostenesowi)
13. Κατὰ ᾿Αγοράτου (Przeciw Agoratosowi)
14. Κατὰ ᾿Αλκιβιάδου λιποταξίου (Przeciw Alkibiadesowi I)
15. Κατὰ ᾿Αλκιβιάδου ἀστρατείας (Przeciw Alkibiadesowi II)
16. ῾Υπὲρ Μαντιϑέου (W obronie Mantiteosa)
17. Δημοσίων ἀδικημάτων (W sprawie majątku Eratona)
18. Περὶ τῆς δημεύσεως τοῦ Νικίου ἀδελϕοῦ (W sprawie konfiskaty majątku brata Nikiasza)
19. ῾Υπὲρ τῶν ᾿Αριστοϕάνους χρημάτων (W sprawie majątku Arystofanesa)
20. ῾Υπὲρ Πολυστράτου (W obronie Polystratosa)
21. Δωροδοκίας ἀπαράσημος (Przeciw oskarżeniu o branie łapówek)
22. Κατὰ τῶν σιτοπωλῶν (Przeciw handlarzom zbożem)
23. Κατὰ Παγκλέωνος (Przeciw Pankleonowi)
24. Περὶ τοῦ μὴ δίδοσϑαι τῷ ἀδυνάτῳ ἀργύριον (W sprawie odmowy przyznania renty inwalidzie wojennemu)
25. Δήμου καταλύσεως (W sprawie zamachu na demokrację)
26. Περὶ τῆς Εὐάνδρου δοκιμασίας (W sprawie lustracji Euandrosa)
27. Κατὰ ᾿Επικράτους (Przeciw Epikratesowi)
28. Κατὰ ᾿Εργοκλέους (Przeciw Ergoklesowi)
29. Κατὰ Κατὰ Φιλοκράτους (Przeciw Filokratesowi)
30. Κατὰ Νικομάχου (Przeciw Nicomachosowi)
31. Κατὰ Φίλωνος δοκιμασίας (W sprawie lustracji Filona)
32. Κατὰ Διογείτονος (Przeciw Diogejtonowi)
33. ᾿Ολημπικός (Mowa Olimpijska)
34. Περὶ τῆς πολιτείας (W sprawie zamachu na ustrój)

Wszystkie te teksty zostały włączone do kanonu.

2.4.3. Andokides — ᾿Ανδοκίδης (~440 – ~390)

Mówca drugorzędny, ale ze względu na styl mowy jego uchodziły za wzór czystego języka attyckiego, dlatego został zaliczony do kanonu 10 mówców attyckich.

źródło:

Minor Attic Orators vol. I, with an English translation by K.J. Maidment, Loeb CL, W. Heinemann, London 1953.

1. Περὶ τῶν μυστερίων (W sprawie Misteriów)
2. Περὶ τῆς ἑαυτοῦ καϑόδου (W sprawie własnego powrotu)
3. Περὶ τῆς πρὸς Λακεδαιμονὶους εἰρήνης (W sprawie pokoju ze Spartą)
4. Κατὰ ᾿Αλκιβιάδου (Przeciw Alkibiadesowi)

Fragmenty

Wszystkie te teksty zostały włączone do kanonu.

2.4.4. Isokrates — ᾿Ισοκράτης (436–338)

Wybitny mówca grecki, uczeń sofistów i Sokratesa.

źródło:

Isocrates with an English translation by George Norlin, Loeb CL, W. Heinemann, London 1954.

Mowy

1. Πρὸς Δημόνικον (Do Demonika)
2. Πρὸς Νικόκλεα (Do Nikoklesa)
3. Νικόκλης ἢ Κύπριοι (Nikokles albo Cypryjczycy)
4. Πανηγυρικός (Panegiryk)
5. Φίλιππος (Do Filipa)
6. ᾿Αρχίδαμος (Archidamos)
7. ᾿Αρεοπαγιτικός (Mowa za Areopagiem)
8. Περὶ εἰρήνης (W sprawie pokoju)
9. Εὐαγόρας (Euagoras)
10. ῾Ελένη (Pochwała Heleny)
11. Βούσιρις (Buzyrys)
12. Παναϑηναικός (Mowa panatenajska)
13. Κατὰ τῶν σοϕιστῶν (Przeciw sofistom)
14. Πλαταικός (Mowa platejska)
15. Περὶ ἀντιδόσεως (W sprawie zamiany majątku)
16. Περὶ τοῦ ζεύγους (W sprawie zaprzęgu)
17. Τραπεζιτικός (Przeciw bankierowi)
18. Πρὸς Καλλίμαχον (Przeciw Kallimachowi)
19. Αἰγινητικός (Mowa eginecka)
20. Κατὰ Λοιχίτου (Przeciw Lojchitowi)
21. Πρὸς Εὐϑύνουν (Przeciw Euthynusowi w procesie bez świadków)

Listy

1. Διονυσίῳ (Do Dioniziosa)
2. Φιλίππῳ α (Do Filipa, I)
3. Φιλίππῳ β (Do Filipa, II)
4. ᾿Αντιπάτρῳ (Do Antypatra)
5. ᾿Αλεξάνδρῳ (Do Aleksandra)
6. Τοῖς ᾿Ιάσονος παισίν (Do dzieci Jazona)
7. Τιμοϑέῳ (Do Timoteosa)
8. Τοῖς Μυτιληναίων ἀρχοῦσιν (Do władców Mityleny)
9. ᾿Αρχιδάμῳ (Do Archidamosa)

Teksty włączone do kanonu:

Mowy

1. Πρὸς Δημόνικον (Do Demonika)
2. Πρὸς Νικόκλεα (Do Nikoklesa)
3. Νικόκλης ἢ Κύπριοι (Nikokles albo Cypryjczycy)
4. Πανηγυρικός (Panegiryk)
6. ᾿Αρχίδαμος (Archidamos)
7. ᾿Αρεοπαγιτικός (Mowa za Areopagiem)
8. Περὶ εἰρήνης (W sprawie pokoju)
9. Εὐαγόρας (Euagoras)
10. ῾Ελένη (Pochwała Heleny)
11. Βούσιρις (Buzyrys)

    Κατὰ τῶν σοϕιστῶν (Przeciw sofistom)

12. Πλαταικός (Mowa platejska)
13. Περὶ ἀντιδόσεως (W sprawie zamiany majątku)
14. Περὶ τοῦ ζεύγους (W sprawie zaprzęgu)
15. Τραπεζιτικός (Przeciw bankierowi)
16. Πρὸς Καλλίμαχον (Przeciw Kallimachowi)
17. Αἰγινητικός (Mowa eginecka)
18. Κατὰ Λοιχίτου (Przeciw Lojchitowi)
19. Πρὸς Εὐϑύνουν (Przeciw Euthynusowi w procesie bez świadków)

Listy

1. Διονυσίῳ (Do Dionizjosa)
6. Τοῖς ᾿Ιάσονος παισίν (Do dzieci Jazona)
8. Τοῖς Μυτιληναίων ἀρχοῦσιν (Do władców Mityleny)
9. ᾿Αρχιδάμῳ (Do Archidamosa)

Teksty nie włączone do kanonu:

Mowy

5. Φίλιππος (Do Filipa)
12. Παναϑηναικός (Mowa panatenajska)

Listy

2. Φιλίππῳ α (Do Filipa, I)
3. Φιλίππῳ β (Do Filipa, II)
4. ᾿Αντιπάτρῳ (Do Antypatra)
5. ᾿Αλεξάνδρῳ (Do Aleksandra)
7. Τιμοϑέῳ (Do Timotheosa)

2.4.5. Izajos — ᾿Ισαῖος (~420 – po 344)

Uczeń Isokratesa, nauczyciel Demostenesa. Zachowało się 12 mów dotyczących spraw spadkowych.

źródło:

Isaeus with an English translation by Eduard Seymour Forster, Loeb CL, W. Heinemann, London 1957.

Περὶ τοῦ Κλεωνύμου κλήρου (W sprawie spadku Kleonymosa)

Περὶ τοῦ Μενεκλέους κλήρου (W sprawie spadku Meneklesa)

Περὶ τοῦ Πύρρου κλήρου (W sprawie spadku Pyrrhosa)

Περὶ τοῦ Νικοστράτου κλήρου (W sprawie spadku Nikostratosa)

Περὶ τοῦ Δικαιογένους κλήρου (W sprawie spadku Dikajogenesa)

Περὶ τοῦ Φιλοκτήμονος κλήρου (W sprawie spadku Filoktemona)

Περὶ τοῦ ᾿Απολλοδώρου κλήρου (W sprawie spadku Apollodorosa)

Περὶ τοῦ Κίρωνος κλήρου (W sprawie spadku Kirona)

Περὶ τοῦ ᾿Αστυϕίλου κλήρου (W sprawie spadku Astyfila)

Περὶ τοῦ ᾿Αριστάρχου κλήρου (W sprawie spadku Arystarcha)

Περὶ τοῦ ῾Αγνίου κλήρου (W sprawie spadku Hagniasa)

῾Υπὲρ Εὐϕιλήτου (W imieniu Eufiletosa)

Fragmenty

Teksty włączone do kanonu:

Περὶ τοῦ Μενεκλέους κλήρου (W sprawie spadku Meneklesa)

Περὶ τοῦ Δικαιογένους κλήρου (W sprawie spadku Dikajogenesa)

Περὶ τοῦ Φιλοκτήμονος κλήρου (W sprawie spadku Filoktemona)

Περὶ τοῦ ᾿Απολλοδώρου κλήρου (W sprawie spadku Apollodorosa)

Περὶ τοῦ Κίρωνος κλήρου (W sprawie spadku Kirona)

Περὶ τοῦ ᾿Αστυϕίλου κλήρου (W sprawie spadku Astyfila)

Περὶ τοῦ ᾿Αριστάρχου κλήρου (W sprawie spadku Arystarcha)

Περὶ τοῦ ῾Αγνίου κλήρου (W sprawie spadku Hagniasa)

Fragmenty

Teksty nie włączone do kanonu:

Περὶ τοῦ Κλεωνύμου κλήρου (W sprawie spadku Kleonymosa)

Περὶ τοῦ Πύρρου κλήρου (W sprawie spadku Pyrrosa)

Περὶ τοῦ Νικοστράτου κλήρου (W sprawie spadku Nikostratosa)

῾Υπὲρ Εὐϕιλήτου (W imieniu Eufiletosa)

2.4.6. Hyperejes — ῾Υπερείδης (390–322)

Mówca i polityk grecki, uczeń Isokratesa. Wszystkie jego zachowane mowy powstały po r. 350 p.n.e., i dlatego nie zostały włączone do kanonu.

2.4.7. Likurg — Λυκοῦργς (~390 – 324)

Mówca i polityk grecki, uczeń Isokratesa. Zachowała się tylko jedna jego mowa, Przeciw Leokratesowi, powstała w 331 r. p.n.e.

2.4.8. Demostenes — Δημοσϑένης (384–322)

Najwybitniejszy przedstawiciel retoryki greckiej. Do roku 354 nie był znany publicznie, pisał mowy raczej dla innych (z wyjątkiem procesów we własnym imieniu, o odzyskanie majątku ojca). Pod jego nazwiskiem zachowało się 61 mów, z których część powstała po interesującym nas okresie i dlatego nie została włączona do kanonu.

źródło:

Demosthenis Orationes. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit S.H. Butcher (I et I,ii), W. Rennie (II,ii et III), OCT, Oxonii e Typographeo Clarendoniano t. I 1903, reprinted 1958, t. II,i 1907, reprinted 1955, t. II,ii 1921, reprinted 1958, t. III 1931, reprinted 1960.

1. ᾿Ολυνϑιακὸς α (Mowa Olintyjska I)
2. ᾿Ολυνϑιακὸς β (Mowa Olintyjska II)
3. ᾿Ολυνϑιακὸς γ (Mowa Olintyjska III)
4. Κατὰ Φιλίππου α (Filipika I)
5. Περὶ τῆς Εἰρήνης (W sprawie pokoju)
6. Κατὰ Φιλίππου β (Filipika II)
7. Περὶ ῾Αλοννήσου (W sprawie Halonezu)
8. Περὶ τῶν ἐν Χερρονήσῳ (W sprawie Chersonezu)
9. Κατὰ Φιλίππου γ (Filipika III)
10. Κατὰ Φιλίππου δ (Filipika IV)
11. Πρὸς τὴν ᾿Επιστολήν (Odpowiedź na list Filipa)
12. [Φιλίππου] ᾿Επιστολή (List Filipa)
13. Περὶ Συντάξεως (W sprawie Organizacji)
14. Περὶ τῶν Συμμοριῶν (W sprawie okręgów podatkowych)
15. ῾Υπὲρ τῆς ῾Ροδίων ᾿Ελευϑερίας (W obronie wolności Rodyjczyków)
16. ῾Υπὲρ Μεγαλοπολιτῶν (W obronie ludu Megalopolis)
17. Περὶ τῶν πρὸς ᾿Αλέξανδρον Συνϑηκῶν (W sprawie pokoju z Aleksandrem)
18. Περὶ τοῦ Στεϕάνου (W sprawie wieńca)
19. Περὶ τῆς Παραπρεσβείας (W sprawie przekroczenia uprawnień poselskich)
20. Πρὸς Λεπτίνην (Przeciw Leptinesowi)
21. Κατὰ Μειδίου (Przeciw Mejdiasowi)
22. Κατὰ ᾿Ανδροτίωνος (Przeciw Androtionowi)
23. Κατὰ ᾿Αριστοκράτους (Przeciw Arystokratesowi)
24. Κατὰ Τιμοκράτους (Przeciw Timokratesowi)
25. Κατὰ ᾿Αριστογείτονος α (Przeciw Arystogejtonowi I)
26. Κατὰ ᾿Αριστογείτονος β (Przeciw Arystogejtonowi II)
27. Κατὰ ᾿Αϕόβου α (Przeciw Afobowi I)
28. Κατὰ ᾿Αϕόβου β (Przeciw Afobowi II)
29. Πρὸς ῎Αϕοβον (Przeciw Afobowi III)
30. Πρὸς ᾿Ονήτορα α (Przeciw Onetorowi I)
31. Πρὸς ᾿Ονήτορα β (Przeciw Onetorowi II)
32. Πρὸς Ζηνόϑεμιν (Przeciw Zenotemisowi)
33. Πρὸς ᾿Απατούριον (Przeciw Apaturiosowi)
34. Πρὸς Φορμίωνα (Przeciw Formionowi)
35. Πρὸς Λάκριτον (Przeciw Lakritowi)
36. ῾Υπὲρ Φορμίωνος (W obronie Formiona)
37. Πρὸς Πανταίνετον (Przeciw Pantajnetowi)
38. Πρὸς Ναυσίμαχον (Przeciw Nauzymachowi)
39. Πρὸς Βοιωτὸν περὶ τοῦ ᾿Ονόματος (Przeciw Boeotowi I)
40. Πρὸς Βοιωτὸν περὶ Προικὸς Μητρῴας (Przeciw Boeotowi II)
41. Πρὸς Σπουδίαν (Przeciw Spudiasowi)
42. Πρὸς Φαίνιππον (Przeciw Fajnippowi)
43. Πρὸς Μακάρτατον (Przeciw Makartatowi)
44. Πρὸς Λεωχάρη (Przeciw Leocharesowi)
45. Κατὰ Στεϕάνου α (Przeciw Stefanowi I)
46. Κατὰ Στεϕάνου β (Przeciw Stefanowi II)
47. Κατὰ Εὐέργου καὶ Μνησιβούλου Ψευδομαρτυριῶν (Przeciw Euergowi)
48. Κατὰ ᾿Ολυμπιοδώρου (Przeciw Olimpiodorowi)
49. Πρὸς Τιμόϑεον (Przeciw Tymoteuszowi)
50. Πρὸς Πολυκλέα (Przeciw Poliklesowi)
51. Περὶ τοῦ Στεϕάνου τῆς Τριηραρχίας (W sprawie wieńca trierarchicznego)
52. Πρὸς Κάλλιππον (Przeciw Kallippowi)
53. Πρὸς Νικόστρατον (Przeciw Nikostratowi)
54. Κατὰ Κόνωνος (Przeciw Kononowi)
55. Πρὸς Καλλικλέα (Przeciw Kalliklesowi)
56. Κατὰ Διονυσοδώρου (Przeciw Dionizodorowi)
57. Πρὸς Εὐβουλίδην (Przeciw Eubulidesowi)
58. Κατὰ Θεοκρίνου (Przeciw Teokrinesowi)
59. Κατὰ Νεαίρας (Przeciw Neajrasowi)
60. ᾿Επιτάϕιος (Mowa pogrzebowa)
61. ᾿Ερωτικός (Esej erotyczny)

• Προοίμια (Wstępy)
• ᾿Επιστολαί (Listy)

Teksty włączone do kanonu:

4. Κατὰ Φιλίππου α (Filipika I)
14. Περὶ τῶν Συμμοριῶν (W sprawie okręgów podatkowych)
15. ῾Υπὲρ τῆς ῾Ροδίων ᾿Ελευϑερίας (W obronie wolności Rodyjczyków)
16. ῾Υπὲρ Μεγαλοπολιτῶν (W obronie ludu Megalopolis)
20. Πρὸς Λεπτίνην (Przeciw Leptinesowi)
22. Κατὰ ᾿Ανδροτίωνος (Przeciw Androtionowi)
23. Κατὰ ᾿Αριστοκράτους (Przeciw Arystokratesowi)
24. Κατὰ Τιμοκράτους (Przeciw Timokratesowi)
27. Κατὰ ᾿Αϕόβου α (Przeciw Afobowi I)
28. Κατὰ ᾿Αϕόβου β (Przeciw Afobowi II)
29. Πρὸς ῎Αϕοβον (Przeciw Afobowi III)
30. Πρὸς ᾿Ονήτορα α (Przeciw Onetorowi I)
31. Πρὸς ᾿Ονήτορα β (Przeciw Onetorowi II)
35. Πρὸς Λάκριτον (Przeciw Lakritowi)
36. ῾Υπὲρ Φορμίωνος (W obronie Formiona)
43. Πρὸς Μακάρτατον (Przeciw Makartatowi)
47. Κατὰ Εὐέργου καὶ Μνησιβούλου Ψευδομαρτυριῶν (Przeciw Euergowi)
49. Πρὸς Τιμόϑεον (Przeciw Tymoteuszowi)
50. Πρὸς Πολυκλέα (Przeciw Poliklesowi)
51. Περὶ τοῦ Στεϕάνου τῆς Τριηραρχίας (W sprawie wieńca trierarchicznego)
52. Πρὸς Κάλλιππον (Przeciw Kallippowi)
53. Πρὸς Νικόστρατον (Przeciw Nikostratowi)

• Προοίμια (Wstępy): 7, 8, 13, 21, 22, 24, 27, 37, 43, 46, 50

Teksty nie włączone do kanonu:

1. ᾿Ολυνϑιακὸς α (Mowa Olintyjska I)
2. ᾿Ολυνϑιακὸς β (Mowa Olintyjska II)
3. ᾿Ολυνϑιακὸς γ (Mowa Olintyjska III)
5. Περὶ τῆς Εἰρήνης (W sprawie pokoju)
6. Κατὰ Φιλίππου β (Filipika II)
7. Περὶ ῾Αλοννήσου (W sprawie Halonezu)
8. Περὶ τῶν ἐν Χερρονήσῳ (W sprawie Chersonezu)
9. Κατὰ Φιλίππου γ (Filipika III)
10. Κατὰ Φιλίππου δ (Filipika IV)
11. Πρὸς τὴν ᾿Επιστολήν (Odpowiedź na list Filipa)
12. [Φιλίππου] ᾿Επιστολή (List Filipa)
13. Περὶ Συντάξεως (W sprawie organizacji)
17. Περὶ τῶν πρὸς ᾿Αλέξανδρον Συνϑηκῶν (W sprawie pokoju z Aleksandrem)
18. Περὶ τοῦ Στεϕάνου (W sprawie wieńca)
19. Περὶ τῆς Παραπρεσβείας (W sprawie przekroczenia uprawnień poselskich)
21. Κατὰ Μειδίου (Przeciw Mejdiasowi)
25. Κατὰ ᾿Αριστογείτονος α (Przeciw Arystogejtonowi I)
26. Κατὰ ᾿Αριστογείτονος β (Przeciw Arystogejtonowi II)
32. Πρὸς Ζηνόϑεμιν (Przeciw Zenothemisowi)
33. Πρὸς ᾿Απατούριον (Przeciw Apaturiowi)
34. Πρὸς Φορμίωνα (Przeciw Formionowi)
37. Πρὸς Πανταίνετον (Przeciw Pantajnetowi)
38. Πρὸς Ναυσίμαχον (Przeciw Nauzymachowi)
39. Πρὸς Βοιωτὸν περὶ τοῦ ᾿Ονόματος (Przeciw Boeotowi I)
40. Πρὸς Βοιωτὸν περὶ Προικὸς Μητρῴας (Przeciw Boeotowi II)
41. Πρὸς Σπουδίαν (Przeciw Spudiasowi)
42. Πρὸς Φαίνιππον (Przeciw Fajnipowi)
44. Πρὸς Λεωχάρη (Przeciw Leocharesowi)
45. Κατὰ Στεϕάνου α (Przeciw Stefanowi I)
46. Κατὰ Στεϕάνου β (Przeciw Stefanowi II)
48. Κατὰ ᾿Ολυμπιοδώρου (Przeciw Olimpiodorowi)
54. Κατὰ Κόνωνος (Przeciw Kononowi)
55. Πρὸς Καλλικλέα (Przeciw Kalliklesowi)
56. Κατὰ Διονυσοδώρου (Przeciw Dionizodorowi)
57. Πρὸς Εὐβουλίδην (Przeciw Eubulidesowi)
58. Κατὰ Θεοκρίνου (Przeciw Teokrinesowi)
59. Κατὰ Νεαίρας (Przeciw Neajrasowi)
60. ᾿Επιτάϕιος (Mowa pogrzebowa)
61. ᾿Ερωτικός (Esej erotyczny)

• Προοίμια (Wstępy): 1–6, 9–12, 14–20, 23, 25, 26, 28–36, 38–42, 44, 45, 47–49, 51–56
• ᾿Επιστολαί (Listy)

2.4.9. Demades — Δημάδης (~380 – 319)

Mów jego nie znano już w I w. p.n.e., zachowały się tylko fragmenty. Szczyt działalności Demadesa przypadał zresztą na okres nas nie interesujący.

2.4.10. Dejnarchos — Δείναρχος (~361 – ~290)

Uczeń Teofrasta, zaczął się zajmować układaniem mów w roku 336. Żaden z jego tekstów nie został więc włączony do kanonu.

2.5. Medycyna

Wszystkie dzieła medyczne z interesującego nas okresu zostały już w starożytności przypisane Hipokratesowi z Kos (choć nie wiadomo, czy ów Hipokrates, o którym pisze młodszy odeń o 40 lat Platon) był autorem któregokolwiek z nich).

2.5.1. Hipokrates — ῾Ιπποκράτης (~460 – ~370)

W sprawie corpus Hippocraticum postąpiłem trochę inaczej, niż z innymi pismami przedarystotelesowymi. Z powodu braku dostępu do całościowego opisu tego zbioru oraz faktu, że w serii Les Belles Lettres, opatrującej wszystkie utwory znakomitymi komentarzami, ukazała się jak dotąd tylko część tego zbioru oraz z powodu, że w serii Loeb CL planowo ukazała się tylko część corpus (wydawcy od początku nie zamierzali wydawać całości), a w serii OCT Hipokrates nie ukazał się w ogóle, do kanonu zostały włączone tylko te dzieła, które zostały wydane zarówno w serii Loeb CL jak i Les Belles Lettres (do r. 1996), z tych zaś tylko te, które spełniały ogólne wymogi (były najprawdopodobniej napisane przed r. 350 p.n.e.).

źródło:

Hippocrates with an English translation by W.H.S. Jones, Loeb CL, W. Heinemann, London 1957.

(poniższa lista, inaczej niż zwykle, wylicza całość corpus hippocraticum, nie tylko pozycje wydane w źródle; autor nie bierze odpowiedzialności za tłumaczenia tytułów pozycji, których nie czytał, bo nie zostały włączone do kanonu; teksty Hipokratesa w większości nigdy nie były tłumaczone na język polski)

Περὶ ἀρχαίης ἰητρικῆς (O dawnej medycynie)

Περὶ ἀέρων ὑδάτων τόπων (O powietrzach, wodach, miejscach)

Προγνωστικόν (Rokowania)

Περὶ διαίτης ὀξέων (O diecie w chorobach ostrych)

idem, Dodatek

᾿Επιδημίαι 1 (Epidemie I)

᾿Επιδημίαι 3 (Epidemie III)

Περὶ τῶν ἐν κεϕαλῇ τραυμάτων (O ranach w głowę)

Κατ’ ἰητρεῖον (Co przystoi lekarzowi)

Περὶ ἀγμῶν (O złamaniach)

Περὶ ἀρϑρῶν (O stawach)

Μοχλικόν (Narzędzia do nastawiania)

᾿Αϕορισμοί (Aforyzmy)

῞Ορκος (Przysięga)

Νόμος (Prawo)

᾿Επιδημίαι 2 (Epidemie II)

᾿Επιδημίαι 4 (Epidemie IV)

᾿Επιδημίαι 5 (Epidemie V)

᾿Επιδημίαι 6 (Epidemie VI)

᾿Επιδημίαι 7 (Epidemie VII)

Περὶ χυμῶν (O humorach)

Προρρητικὸν 1 (Przepowiednie I)

Κωακαὶ προγνώσεις (Prognozy z Kos)

Περὶ τέχνης (O sztuce)

Περὶ ϕύσιος ἀνϑρώπου (O naturze ludzkiej)

Περὶ διαίτης ὑγιεινῆς (O diecie w zdrowiu)

Περὶ ϕυσῶν (O wyziewach)

Περὶ χρήσιος ὑγρῶν (O stosowaniu cieczy)

Περὶ νούσων 1 (O chorobach I)

Περὶ παϑῶν (O doznaniach)

Περὶ τόπων τῶν κατ’ ἄνϑρωπον (O miejscach w człowieku)

Περὶ ἱερῆς νούσου (O chorobie świętej)

Περὶ ἑλκῶν (O ranach)

Περὶ αἱμορροΐδων (O hemoroidach)

Περὶ συρίγγων (O kanałach ciała)

Περὶ διαίτης 1 (O diecie I)

Περὶ διαίτης 2 (O diecie II)

Περὶ διαίτης 3 (O diecie III)

Περὶ ἐνυπνίων (O snach — O diecie IV)

Περὶ νούσων 2 (O chorobach II)

Περὶ νούσων 3 (O chorobach III)

Περὶ τῶν ἔντος παϑῶν (O chorobach wewnętrznych)

Περὶ γυναικείης ϕύσιος (O naturze kobiecej)

Περὶ ἑπταμήνου (O płodzie w siódmym miesiącu)

Περὶ ὀκταμήνου (O płodzie w ósmym miesiącu)

Περὶ γονῆς (O rodzeniu)

Περὶ ϕύσιος παιδίου (O naturze dziecka)

Περὶ νούσων 4 (O chorobach IV)

Περὶ γυναικείων 1 i 2 (O chorobach kobiecych I i II)

Περὶ ἀϕόρων (O bezpłodności)

Περὶ παρϑενίων (O dziewictwie)

Περὶ ἐπικυήσιος (O superfetacji)

Περὶ ἐγκατατομῆς ἐμβρύου (O anatomii embrionu)

Περὶ ἀνατομῆς (O anatomii)

Περὶ ὀδοντοϕυΐης (O stomatologii)

Περὶ ἀδένων (O gruczołach)

Περὶ σάρκων (O ciałach)

Περὶ ἑβδομάδων (O siódemkach)

Προρρητικὸν 2 (Przepowiednie II)

Περὶ καρδίης (O sercu)

Περὶ τροϕῆς (O żywieniu)

Περὶ ὄψιος (O wzroku)

Περὶ ὀστέων ϕύσιος (O naturze kości)

Περὶ ἰητροῦ (O lekarzu)

Περὶ εὐσχημοσύνης (O urodzie)

Παραγγελίαι (Przykazania)

Περὶ κρισίων (O rozstrzygnięciach)

Περὶ κρισίμων (O rzeczach krytycznych)

᾿Επιστολαί (Listy)

Πρεσβευτικός (Poselstwo)

᾿Επιβώμιος (Ofiara)

Do kanonu zostały włączone następujące teksty:

Περὶ ἀρχαίης ἰητρικῆς (O dawnej medycynie)

Περὶ ἀέρων ὑδάτων τόπων (O powietrzach, wodach, miejscach)

Προγνωστικόν (Rokowania)

Περὶ διαίτης ὀξέων (O diecie w chorobach ostrych, bez Dodatku)

᾿Επιδημίαι 1 (Epidemie I)

᾿Επιδημίαι 3 (Epidemie III)

Περὶ τῶν ἐν κεϕαλῇ τραυμάτων (O ranach w głowę)

Κατ’ ἰητρεῖον (Co przystoi lekarzowi)

Περὶ ἀγμῶν (O złamaniach)

Περὶ ἀρϑρῶν (O stawach)

Μοχλικόν (Narzędzia do nastawiania)

᾿Αϕορισμοί (Aforyzmy)

Περὶ τέχνης (O sztuce)

Περὶ ϕύσιος ἀνϑρώπου (O naturze ludzkiej)

Περὶ διαίτης ὑγιεινῆς (O diecie w zdrowiu)

Περὶ ϕυσῶν (O wyziewach)

Περὶ ἱερῆς νούσου (O chorobie świętej)

Περὶ διαίτης 1 (O diecie I)

Περὶ διαίτης 2 (O diecie II)

Περὶ διαίτης 3 (O diecie III)

Περὶ ἐνυπνίων (O snach = O diecie IV)

Teksty nie włączone do kanonu z powodu niedostępności przekładu (teksty nie zawarte w wydaniu Loeb CL, a tylko Les Belles Lettres, jakkolwiek skądinąd interesujące:

Περὶ διαίτης ὀξέων (O diecie w chorobach ostrych — Dodatek)

᾿Επιδημίαι 2 (Epidemie II)

᾿Επιδημίαι 4 (Epidemie IV)

᾿Επιδημίαι 6 (Epidemie VI)

Προρρητικὸν 1 (Przepowiednie I)

Κωακαὶ προγνώσεις (Prognozy z Kos)

Περὶ τόπων τῶν κατ’ ἄνϑρωπον (O miejscach w człowieku)

Περὶ αἱμορροΐδων (O hemoroidach)

Περὶ συρίγγων (O kanałach ciała)

Περὶ ὀκταμήνου (O płodzie w siódmym miesiącu)

Περὶ γονῆς (O rodzeniu)

Περὶ ϕύσιος παιδίου (O naturze dziecka)

Περὶ νούσων 4 (O chorobach IV)

Περὶ ἀδένων (O gruczołach)

Περὶ σάρκων (O ciałach)

Περὶ ὄψιος (O wzroku)

Definitywnie wyłączone z kanonu zostały teksty następujące:

Νόμος (Prawo)

᾿Επιδημίαι 5 (Epidemie V)

᾿Επιδημίαι 7 (Epidemie VII)

Περὶ ὀδοντοϕυΐης (O stomatologii)

Περὶ τροϕῆς (O żywieniu)

Περὶ ἰητροῦ (O lekarzu)

Περὶ εὐσχημοσύνης (O urodzie)

Παραγγελίαι (Przykazania)

Przynależność tych tekstów nie została rozstrzygnięta, dlatego na razie nie zostały włączone do kanonu:

῞Ορκος (Przysięga)

Περὶ χυμῶν (O humorach)

Περὶ χρήσιος ὑγρῶν (O stosowaniu cieczy)

Περὶ νούσων 1 (O chorobach I)

Περὶ παϑῶν (O doznaniach)

Περὶ ἑλκῶν (O ranach)

Περὶ νούσων 2 (O chorobach II)

Περὶ νούσων 3 (O chorobach III)

Περὶ τῶν ἔντος παϑῶν (O chorobach wewnętrznych)

Περὶ γυναικείης ϕύσιος (O naturze kobiecej)

Περὶ ἑπταμήνου (O płodzie w siódmym miesiącu)

Περὶ γυναικείων 1 and 2 (O chorobach kobiecych I i II)

Περὶ ἀϕόρων (O bezpłodności)

Περὶ παρϑενίων (O dziewictwie)

Περὶ ἐπικυήσιος (O superfetacji)

Περὶ ἐγκατατομῆς ἐμβρύου (O anatomii embrionu)

Περὶ ἀνατομῆς (O anatomii)

Περὶ ἑβδομάδων (O siódemkach)

Προρρητικὸν 2 (Przepowiednie II)

Περὶ καρδίης (O sercu)

Περὶ ὀστέων ϕύσιος (O naturze kości)

Περὶ κρισίων (O rozstrzygnięciach)

Περὶ κρισίμων (O rzeczach krytycznych)

᾿Επιστολαί (Listy)

Πρεσβευτικός (Poselstwo)

᾿Επιβώμιος (Ofiara)

2.6. Historia

Starożytność klasyczna przekazała nam dzieła dwóch wybitnych historyków: Herodota i Tukidydesa oraz wybitnego pamiętnikarza i historyka-amatora, Ksenofonta.

2.6.1. Herodot — ῾Ηρόδοτος (~485 – ~425)

Najstarsze dzieło historyczne, zachowane w późniejszym podziale na dziewięć ksiąg, nazwanych imionami muz, zostało w całości włączone do kanonu.

źródło:

Herodoti Historiae. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Carolus Hude, Ph.D., OCT, Oxonii e Typographeo Clarendoniano 1909, third edition 1927, reprinted 1960.

῾Ιστορίαι (Dzieje)

2.6.2. Tukidydes — Θουκυδίδης (~454 – wkrótce po 399)

Podobnie jak w przypadku Herodota, jedyne zachowane dzieło autora, także w całości włączone do kanonu. Należy zauważyć, że dzieło Tukidydesa zawiera teksty ogromnej ilości mów wygłoszonych przez rozmaitych mówców w rozmaitych okolicznościach (tak jak brzmiały naprawdę, lub tak jak powinny były brzmieć zdaniem Tukidydesa, który sam musiał być znakomitym mówcą — też był zresztą politykiem), dlatego stanowi ono również istotne źródło dla retoryki politycznej.

źródło:

Thucydidis Historiae. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Henricus Stuart Jones, apparatum criticum correxit Johannes Enoch Powell, OCT, Oxonii e Typographeo Clarendoniano 1942.

῾Ιστορίαι (Dzieje)

2.6.3. Ksenofont — Ξενοφῶν (~428 – ~354)

Z Ksenofonta zachowało się wiele, być może nawet wszystkie jego ważne utwory. Jest on historykiem (jako autor Historii greckiej), lecz przede wszystkim pamiętnikarzem, wspominającym swą młodość najpierw jako ucznia Sokratesa (Wspomnienia o Sokratesie), potem jako generała (Wyprawa Cyrusa). Wszystkie jego dzieła włączone zostały do kanonu, włącznie z nieautentycznym utworem Rzeczpospolita Ateńska (Ustrój polityczny Aten), który z pewnością nie został napisany przez niego, ale również pochodzi z interesującego nas okresu.

Historię grecką i Wyprawę Cyrusa zaliczyć należy do historii, resztę zaś do filozofii (co najwyżej filozofii politycznej).

źródło:

Xenophontis Opera Omnia. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit E.C. Marchant, OCT, Oxonii e Typographeo Clarendoniano 1909.

῾Ελληνικά (Historia grecka)

᾿Απομνημονεύματα (Wspomnienia o Sokratesie)

Οἰκονομικός (Ekonomik)

Συμπόσιον (Uczta)

᾿Απολογία Σωκράτους (Obrona Sokratesa)

Κύρου ἀνάβασις (Wyprawa Cyrusa)

Κύρου παιδεία (O wychowaniu Cyrusa — Cyropedia)

῾Ιέρων (Hieron)

᾿Αγησίλαος (Agesilaos)

Λακεδαιμονίων πολιτεία (Ustrój polityczny Sparty — Rzeczpospolita Lacedemońska)

Πόροι (O dochodach)

῾Ιππαρχικός (Dowódca kawalerii)

Περὶ ἱππικής (O jeździectwie)

Κυνηγετικός (O łowiectwie)

Αϑηναίων πολιτεία (Ustrój polityczny Aten — Rzeczpospolita Ateńska)

2.7. Filozofia

Z filozofii przed Arystotelesem i Platonem zachowały się tylko fragmenty, wydane przez H. Dielsa w zbiorze Die Fragmente der Vorsokratiker. Część informacji zawierają pisma Ksenofonta (włączone tu do filozofii, poza Historią grecką i Wyprawą Cyrusa), ale tylko dzieła Platona to literatura filozoficzna z prawdziwego zdarzenia.

2.7.1. Platon — Πλάτων (427–347)

Z pism Platona zachowało się być może więcej, niż napisał: wszystkie chyba dialogi filozoficzne i zbiór przypisywanych mu listów. Wszystkie utwory zostały ułożone w późnej starożytności przez Trazyllosa w dziewięć tetralogii, w sumie więc 36 utworów. Oprócz tego znanych jest kilka innych dzieł, już wtedy uznawanych za nieautentyczne.

źródło:

Platonis Opera. Recognovit brevique adnotatione critica instruxit Ioannes Burnet. Oxonii e Typographeo Clarendoniano, Oxford University Press, vol. I–V, Oxford 1900 (Eighteenth impression 1987, reprinted 1989).

I.1. Εὐϑύϕρων (Eutyfron)

I.2. ᾿Απολογία Σωκράτους (Obrona Sokratesa)

I.3. Κρίτων (Kriton)

I.4. Φαίδων (Fedon)

II.1. Κρατύλος (Kratylos)

II.2. Θεαίτητος (Teajtet)

II.3. Σοϕιστής (Sofista)

II.4. Πολιτικός (Polityk)

III.1. Παρμενίδης (Parmenides)

III.2. Φίληβος (Fileb)

III.3. Συμπόσιον (Uczta)

III.4. Φαῖδρος (Fajdros)

IV.1. ᾿Αλκιβιάδης (Alkibiades I)

IV.2. ᾿Αλκιβιάδης δεύτερος (Alkibiades II)

IV.3. ῞Ιππαρχος (Hipparch)

IV.4. ᾿Ερασταί (᾿Αντερασταί) (Miłośnicy (Rywale))

V.1. Θεάγης (Teages)

V.2. Χαρμίδης (Charmides)

V.3. Λάχης (Laches)

V.4. Λύσις (Lysis)

VI.1. Εὐϑύδημος (Eutydem)

VI.2. Πρωταγόρας (Protagoras)

VI.3. Γοργίας (Gorgiasz)

VI.4. Μένων (Menon)

VII.1. ῾Ιππίας μείζων (Hippiasz Większy)

VII.2. ῾Ιππίας ἐλάττων (Hippiasz Mniejszy)

VII.3. ῎Ιων (Ijon)

VII.4. Μενέξενος (Meneksenos)

VIII.1. Κλειτοϕῶν (Klejtofon)

VIII.2. Πολιτεία (Rzeczpospolita — Państwo)

VIII.3. Τίμαιος (Timajos)

VIII.4. Κριτίας (Krytiasz)

IX.1. Μίνως (Minos)

IX.2. Νόμοι (Prawa)

IX.3. ᾿Επινομίς (Epinomis)

IX.4. ᾿Επιστολαί (Listy)

Dzieła powyższe, mimo istnienia licznych wątpliwości na ich temat, zostały włączone do kanonu. Ciężko zresztą znaleźć jest dialog, co do którego autorstwa nikt nie miał wątpliwości. Następujące poniżej pisma nieautentyczne, znane jako takie już w starożytności i dlatego nie włączone do układu dziewięciu tetralogii Trazyllosa, zostały również poddane analizie.

῞Οροι (Definicje)

Περὶ δικαίου (O sprawiedliwym)

Σίσυϕος (Syzyf)

᾿Ερυξίας (Eryksjasz)

᾿Αξίοχος (Aksjochos)

Utwory:

Περὶ ἀρετῆς (O cnocie)

Δημόδοκος (Demodokos)

nie zostały wzięte pod uwagę, ponieważ miałem dostęp jedynie do oryginału i przekładu francuskiego; moja znajomość francuszczyzny jest zaś zbyt słaba by podjąć się trudu analizy logicznej tych tekstów.

2.7.2. Fragmenty presokratyków

Z innych autorów przedarystotelesowych zachowały się fragmenty (niekiedy znaczne) następujących poniżej autorów. Wszystkie one również zostały poddane analizie.

źródło:

H. Diels, W. Kranz, Die Fragmente der Vorsokratiker, 5. Aufl., Weidmannsche Buchhandlung, Berlin 1934.

A. POCZĄTKI

I. Pierwotna poezja kosmologiczna

1. Orfeusz — ᾿Ορϕεύς
2. Muzajos — Μουσαῖος
3. Epimenides — ᾿Επιμενίδης

II. Poezja astrologiczna VI wieku

4. Hezjod — ῾Ησίοδος
5. Fokos — Φῶκος
6. Kleostratos — Κλεόστρατος

III. Wczesna proza kosmologiczna i gnomiczna

7. Ferekydes z Syros — Φερεκύδης Σύριος
8. Teagenes — Θεαγένης
9. Akusilaos — ᾿Ακουσίλαος
10. Siedmiu Mędrców — Οἱ ἑπτὰ σοϕῶν

B. Fragmenty filozofów VI i V w. i ich bezpośrednich następców

1. Tales — Θαλῆς
2. Anaksymander — ᾿Αναξίμανδρος
3. Anaksymenes — ᾿Αναξιμένης
4. Pitagoras — Πυϑαγόρας
5. Kerkops — Κέρκωψ
6. Petron — Πέτρων
7. Bro(n)tinos — Βρο(ν)τῖνος
8. Hippasos — ῞Ιππασος
9. Kallifon i Demokedes — Καλλιϕῶν καὶ Δημοκέδης
10. Parm(en)iskos — Παρμ(εν)ίσκος
11. Ksenofanes — Ξενοϕάνης
12. Heraklit — ῾Ηράκλειτος
13. Epicharm — ᾿Επίχαρμος
14. Alkmeon — ᾿Αλκμαίων
15. Ikkos — ῎Ικκος
16. Paron — Πάρων
17. Ameiniasz — ᾿Αμεινίας
18. Parmenides — Παρμενίδης
19. Zenon — Ζήνων
20. Melissos — Μέλισσος
21. Empedokles — ᾿Εμπεδοκλῆς
22. Menestor — Μενέστωρ
23. Ksutos — Ξοῦϑος
24. Boidas — Βοΐδας
25. Trazyalkes — Θρασυάλκης
26. Ijon z Chios — ῎Ιων ὁ Χῖος
27. Damon — Δάμων
28. Hippon — ῞Ιππων
29. Faleasz i Hippodamos — Φαλέας καὶ ῾Ιππόδαμος
30. Poliklet — Πολύκλειτος
31. Ojnopides — Οἰνοπίδης
32. Hippokrates z Chios. Ajschylos — ῾Ιπποκράτης ὁ Χῖος. Αἰσχύλος
33. Teodoros — Θεόδωρος
34. Filolaos — Φιλόλαος
35. Eurytos — Εὔρυτος
36. Archippos. Lysis. Opsimos — ῎Αρχιππος. Λῦσις. ῎Οψιμος
37. Archytas — ᾿Αρχύτας
38. Okkelos — ῎Οκκελος
39. Timajos — Τίμαιος
40. Hiketas — ῾Ικέτης
41. Ekfantos — ῎Εκϕαντος
42. Ksenofilos — Ξενόϕιλος
43. Diokles. Echekrates. Polymnastos. Fanton. Arion — Διοκλῆς, ᾿Εχεκράτης, Πολύμναστος, Φάντων, Αρίων.
44. Proros. Amyklas. Kleiniasz — Πρῶρος, ᾿Αμύκλας, Κλεινίας
45. Damon i Fintias — Δάμων καὶ Φιντίας
46. Simos. Myonides. Eufranor — Σῖμος. Μυωνίδης. Εὐϕράνωρ
47. Lykon/Lykos — Λύκων/Λύκος
48. Szkoła pitagorejska
    1. Katalog Jamblicha
    2. Anonimowi pitagorejczycy
    3. Akusmaty i symbole — Ακούσματα καὶ Σύμβολα
    4. Z Opinii pitagorejskich i Żywota Pitagorasa Arystoksenosa — ᾿Εκ τῶν ᾿Αριστοξένου Πυϑαγορικῶν ἀποϕάσεων καὶ Πυϑαγορικοῦ βίου.
    5. Pytagorejczycy z komedii
49. Anaksagoras — ᾿Αναξαγόρας
50. Archelaos — ᾿Αρχέλαος
51. Metrodor z Lampsaku — Μητρόδωρος ὁ Λαμψακηνός
52. Klejdemos — Κλείδημος
53. Idajos — ᾿Ιδαῖος
54. Diogenes z Apollonii — Διογένης ᾿Απολλωνιάτης
55. Kratylos — Κρατύλος
56. Antystenes Heraklitejczyk — ᾿Αντισϑένης
57. Leukippos — Λεύκιππος
58. Demokryt — Δημόκριτος
59. Nessas — Νεσσᾶς
60. Metrodor z Chios — Μητρόδωρος ὁ Χῖος
61. Diogenes ze Smyrny — Διογένης ὁ Σμυρναῖος
62. Anaksarchos — ᾿Ανάξαρχος
63. Hekatajos z Abdery — ῾Εκαταῖος ὁ ᾿Αβδηρίτης
64. Apollodoros — ᾿Απολλόδωρος
65. Nauzyfanes — Ναυσιϕάνης
66. Diotimos — Διότιμος
67. Bion z Abdery — Βίων ὁ ᾿Αβδηρίτης
68. Bolos — Βῶλος

C. Wczesna sofistyka