II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

103. Platon, Eutydem 297e5–298a2 & 298c8–3

Rozmowa schodzi na stosunki rodzinne Sokratesa; Eutydem wywodzi mu, że ani jego ojciec, Sofroniskos, ani ojczym (ojciec jego przyrodniego brata Patroklesa), Chajredemos, nie są ojcami.

Eutydem, Sokrates; Sokrates jako narrator:

^297e5᾿Αδελϕὸς ἄρα ἐστί σοι ⁶καὶ οὐκ ἀδελϕός.

Οὐχ ὁμοπάτριός γε, ὦ βέλτιστε, ἔϕην· ⁷ἐκείνου μὲν γὰρ Χαιρέδημος ἦν πατήρ, ἐμὸς δὲ Σωϕρονίσκος.

⁸Πατὴρ δὲ ἦν, ἔϕη, Σωϕρονίσκος καὶ Χαιρέδημος;

Πάνυ ^298a1γ', ἔϕην· ὁ μέν γε ἐμός, ὁ δὲ ἐκείνου.

Οὐκοῦν, ἦ δ' ὅς, ἕτερος ²ἦν Χαιρέδημος τοῦ πατρός;

Τοὐμοῦ γ', ἔϕην ἐγώ.

[…]

^298c8Οὔκουν καὶ ὁ Χαιρέδημος, ἔϕη, ἕτερος ὢν πατρὸς [οὐκ ⁹ἂν] πατήρ ἐστιν.

῎Εοικεν, ἦν δ' ἐγώ, οὐ πατὴρ εἶναι.

^e1Εἰ γὰρ δήπου, ἔϕη, πατήρ ἐστιν ὁ Χαιρέδημος, ὑπολαβὼν ²ὀ Εὐϑύδημος, πάλιν αὖ ὁ Σωϕρονίσκος ἕτερος ὢν πατρὸς ³οὐ πατήρ ἐστιν, ὥστε σύ, ὦ Σώκρατες, ἀπάτωρ εἶ.

1.

Σωϕρονίσκος (297e7) ἦν πατήρ (297e7)

Σωϕρονίσκος ⊆ πατήρ

Sofroniskos ⊆ ojciec

Zał.

2.

ἕτερος ἦν Χαιρέδημος τοῦ πατρός (298a1–2)

Χαιρέδημος ∥ Σωϕρονίσκος

Chajredemos ∥ Sofroniskos

Zał.

3.

Χαιρέδημος (298a8) οὐ (298a9) πατήρ ἐστιν (298a9)

Χαιρέδημος ∥ πατήρ

Chajredemos ∥ ojciec

1., 2., R6.1

4.

πατήρ ἐστιν ὁ Χαιρέδημος (298b1)

Χαιρέδημος ⊆ πατήρ

Chajredemos ⊆ ojciec

Zał.

5.

ὁ Σωϕρονίσκος ἕτερος ὢν πατρὸς (298b2)

Σωϕρονίσκος ∥ Χαιρέδημος

Sofroniskos ∥ Chajredemos

Zał.

6.

ὁ Σωϕρονίσκος […] οὐ πατήρ ἐστιν (298b2–3)

Σωϕρονίσκος ∥ πατήρ

Sofroniskos ∥ ojciec

4., 5., R6.1

Oba sofizmaty można łatwo obalić: oba używają błędnego trybu „calerent”.

(Witwicki)

Zatem on [Patrokles] jest twoim bratem i nie jest bratem.

Nie z tego samego ojca, mój drogi; bo jego ojcem był Chajredemos, a mój był Sofroniskos.

A ojcem był — powiada — Sofroniskos i Chajredemos?

Tak jest — powiedziałem. — Tamten był mój, a ten jego.

Nieprawdaż — mówi — Chajredemos był kimś innym niż ojciec?

Niż mój ojciec — powiedziałem.

[…]

Nieprawdaż więc — powiada — że i Chajredemos, będąc kimś innym niż ojciec, nie może być ojcem?

Zdaje się — powiedziałem, że nie jest ojcem.

Tu Eutydem zabrał głos i mówi: Przecież, jeśli Chajredemos jest ojcem, to znowu Sofroniskos, będąc kimś innym niż ojciec, nie jest ojcem. Tak, że ty, Sokratesie, nie masz ojca.

(Jowett)

Then he [Patrocles] is and is not your brother.

Not by the same father, my good man, I said, for Chaeredemus was his father, and mine was Sophroniscus.

And was Sophroniscus a father, and Chaeredemus also?

Yes, I said; the former was my father, and the latter his.

Then, he said, Chaeredemus is not a father.

He is not my father, I said.

[…]

And so Chaeredemus, he said, being other than a father, is not a father?

I suppose that he is not a father, I replied.

For if, said Euthydemus, taking up the argument, Chaeredemus is a father, then Sophroniscus, being other than a father, is not a father; and you, Socrates, are without a father.