II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

109. Platon, Protagoras 333d4–6

Ciekawy przykład roli sylogistyki. Jest to rozumowanie przerwane; zirytowany Protagoras nie zamierza kontynuować dyskusji w ten sposób. Brak kontynuacji daje silny efekt retoryczny. Ściśle rzecz ujmując, przed protestem Protagorasa ma jeszcze miejsce krótka wymiana zdań, jakby przygotowująca następną przesłankę, ale słowo „radzić” („βουλεύεσϑαι”) do końca dialogu już się nie pojawia w żadnej formie.

Sokrates, Protagoras:

^333d4δοκοῦσί τινές σοι σωϕρονεῖν ἀδικοῦντες;

῎Εστω, ἔϕη.

⁵Τὸ δὲ σωϕρονεῖν λέγεις εὖ ϕρονεῖν;

῎Εϕη.

Τὸ δ' εὖ ⁶ϕρονεῖν εὖ βουλεύεσϑαι, ὅτι ἀδικοῦσιν;

῎Εστω, ἔϕη.

1.

δοκοῦσί τινές σοι σωϕρονεῖν ἀδικοῦντες (333d4)

ἀδικοῦντες ∦ σωϕρονοῦντες

niesprawiedliwi ∦ postępujący rozważnie

Zał.

2.

Τὸ δὲ σωϕρονεῖν λέγεις εὖ ϕρονεῖν (333d5)

σωϕρονεῖν ⊆ εὖ ϕρονεῖν

postępować rozważnie ⊆ postępować z dobrym rozeznaniem

Zał.

3.

Τὸ δ' εὖ ϕρονεῖν εὖ βουλεύεσϑαι (333d5–6)

εὖ ϕρονεῖν ⊆ εὖ βουλεύεσϑαι

postępować z dobrym rozeznaniem ⊆ dobrze radzić

Zał.

(Regner)

Czy ci się wydaje, że niektórzy dopuszczający się niesprawiedliwości postępują rozważnie?

— Niech będzie — powiedział.

— Czy sądzisz, że postępować rozważnie to znaczy tyle, co postępować z dobrym rozeznaniem.

Zgodził się.

— Dobrze zaś rozeznawać to znaczy dobrze radzić, gdy postępują niesprawiedliwie

— Niech ci będzie — odpowiedział.

(Jowett)

You think that some men are temperate, and yet unjust?

Yes, he said; let that be admitted.

And temperance is good sense?

Yes.

And good sense is good counsel in doing injustice?

Granted.