II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

110. Platon, Protagoras 358d5–359a1

Sokrates uzasadnia słuszność swej definicji obawy jako tego, czego wszyscy unikają.

Sokrates, Protagoras:

^358d5Τί οὖν; ἔϕην ἐγώ, καλεῖτέ 〈τι〉 δέος καὶ ϕόβον; καὶ ἆρα ⁶ὅπερ ἐγώ; (πρὸς σὲ λέγω, ὦ Πρόδικε). προσδοκίαν τινὰ ⁷λέγω κακοῦ τοῦτο, εἴτε ϕόβον εἴτε δέοις καλεῖτε.

᾿Εδόκει ⁸Πρωταγόρᾳ μὲν καὶ ῾Ιππίᾳ δέος τε καὶ ϕόβος εἶναι τοῦτο, ^e1Προδίκῳ δὲ δέος, ϕόβος δ' οὔ.

᾿Αλλ' οὐδέν, ἔϕην ἐγώ, ²Πρόδικε διαϕέρει· ἀλλὰ τόδε. εἰ ἀληϑῆ τὰ ἔμπροσϑέν ἐστιν, ³ἆρά τις ἀνϑρώπων ἐϑελήσει επὶ ταῦτα ἰέναι ἃ δέδοικεν, ἐξὸν ⁴ἐπὶ ἃ μή; ἢ ἀδύνατον ἐκ τῶν ὡμολογημένων; ἃ γὰρ δέ⁵δοικεν, ὡμολόγηται ἡγεῖσϑαι κακὰ εἶναι· ἃ δὲ ἡγεῖται κακά, ⁶οὐδένα οὔτε ἰέναι ἐπὶ ταῦτα οὔτε λαμβάνειν ἑκόντα.

᾿Εδόκει ⁷καὶ ταῦτα πᾶσιν.

1.

ἆρά τις ἀνϑρώπων ἐϑελήσει επὶ ταῦτα ἰέναι ἃ δέδοικεν, ἐξὸν ἐπὶ ἃ μή; ἢ ἀδύνατον ἐκ τῶν ὡμολογημένων; (358e3–4)

ἃ τις δέδοικεν ⊆ ἀποϕυγόμενον

przedmiot obawy ⊆ unikane

2., 3., R1.1.1.1

2.

ἃ γὰρ δέδοικεν, ὡμολόγηται ἡγεῖσϑαι κακὰ εἶναι (3584–5)

ἃ τις δέδοικεν ⊆ ἡγοῦμενον κακὰ εἶναι

przedmiot obawy ⊆ uważane za zło

Zał.

3.

ἃ δὲ ἡγεῖται κακά, οὐδένα οὔτε ἰέναι ἐπὶ ταῦτα οὔτε λαμβάνειν ἑκόντα (3585–6)

ἡγοῦμενον κακὰ εἶναι ⊆ ἀποϕυγόμενον

uważane za zło ⊆ unikane

Zał.

(Regner)

— Cóż dalej? — powiadam. — Nazywacie coś bojaźnią i trwogą? Czy tak samo jak ja? Do ciebie się zwracam, Prodikosie. To, co wy nazywacie czy to bojaźnią, czy to trwogą, ja określam, że to jest jakimś oczekiwaniem zła.

Protagoras i Hippias uznali, że bojaźń i trwoga są tym właśnie, Prodikos uznał, że bojaźń jest tym, trwoga zaś nie.

Ja powiedziałem:

— Ale to, Prodikosie, wcale się nie różni. Ujmijmy to inaczej: Jeśli to, co poprzednio powiedziałem, jest słuszne, to czy ktoś z ludzi będzie chciał wyjść naprzeciw temu, czego się obawia, gdy nie musi? Czy z tego, na cośmy się zgodzili, wynika, że to niemożliwe? Albowiem człowiek, jak uzgodniono, uważa to, czego się boi, za zło. Nikt zaś nie idzie naprzeciw temu, co uważa za zło, ani tego świadomie nie podejmuje.

I to wszyscy uznali.

(Jowett)

Well, I said, there is a certain thing called fear or terror; and here, Prodicus, I should particularly like to know whether you would agree with me in defining this fear or terror as expectation of evil.

Protagoras and Hippias agreed, but Prodicus said that this was fear and not terror.

Never mind, Prodicus, I said; but let me ask whether, if our former assertions are true, a man will pursue that which he fears when he is not compelled? Would not this be in flat contradiction to the admission which has been already made, that he thinks the things which he fears to be evil; and no one will pursue or voluntarily accept that which he thinks to be evil?

That also was universally admitted.