II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

112. Platon, Protagoras 359e4–360a5

Sokrates zmierza do wskazania, że tchórzostwo jest głupotą.

Sokrates, Protagoras:

^359e4Πότερον, ἔϕην ἐγώ, ⁵καλὸν ὂν ἰέναι ἢ αἰσχρόν;

Καλόν, ἔϕη.

Οὐκοῦν εἴπερ ⁶καλόν, καὶ ἀγαϑὸν ὡμολογήσαμεν ἐν τοῖς ἔμπροσϑεν· τὰς ⁷γὰρ καλὰς πράξεις ἁπάσας ἀγαϑὰς ὡμολογήσαμεν.

᾿Αληϑῆ ⁸λέγεις, καὶ ἀεὶ ἔμοιγε δοκεῖ οὔτως.

᾿Ορϑῶς γε, ἔϕην ἐγώ. ^360a1ἀλλὰ ποτέρους ϕῂς εἰς τὸν πόλεμον οὐκ ἐϑέλειν ἰέναι, καλὸν ²ὂν καὶ ἀγαϑόν;

Τοὺς δειλούς, ἦ δ' ὅς.

Οὐκοῦν, ἦν δ' ἐγώ, ³εἴπερ καλὸν καὶ ἀγαϑόν, καὶ ἡδύ;

῾Ωμολόγηται γοῦν, ἔϕη.

⁴῏Αρ' οὖν γιγνώσκοντες οἱ δειλοὶ οὐκ ἐϑέλουσιν ἰέναι ἐπὶ τὸ ⁵κάλλιόν τε καὶ ἄμεινον καὶ ἥδιον;

1.

καλὸν ὂν ἰέναι (359e5)

ἰέναι εἰς τὸν πόλεμον ⊆ καλόν

iść do bitwy ⊆ piękne

Zał.

2.

καὶ ἀγαϑὸν ὡμολογήσαμεν (359e6)

ἰέναι εἰς τὸν πόλεμον ⊆ ἀγαϑόν

iść do bitwy ⊆ dobre

1., 3., R1.1.1.1

3.

τὰς γὰρ καλὰς πράξεις ἁπάσας ἀγαϑὰς ὡμολογήσαμεν (359e6–7)

καλόν ⊆ ἀγαϑόν

piękne ⊆ dobre

Zał.

4.

Τοὺς δειλούς (360a2) ϕῂς εἰς τὸν πόλεμον οὐκ ἐϑέλειν ἰέναι (360a1)

ϑέλημα δειλῶν ∥ ἰέναι εἰς τὸν πόλεμον

pragnienie bojaźliwych ∥ iść do bitwy

Zał.

5.

καλὸν καὶ ἀγαϑόν, καὶ ἡδύ (360a3)

καλὸν ∩ ἀγαϑόν ⊆ ἡδύ

piękne ∩ dobre ⊆ przyjemne

Zał.

6.

οἱ δειλοὶ οὐκ ἐϑέλουσιν ἰέναι ἐπὶ τὸ κάλλιόν τε καὶ ἄμεινον καὶ ἥδιον (360a4–5)

ϑέλημα δειλῶν ∥ καλόν ∩ ἀγαϑόν ∩ ἡδύ

pragnienie bojaźliwych ∥ piękne ∩ dobre ∩ przyjemne

1., 2., 4., 5., R1.3.9.2

(Regner)

Na to ja mówię:

— Czy iść do bitwy to rzecz piękna, czy brzydka?

— Piękna — odrzekł.

— Czy w poprzednich rozważaniach zgodziliśmy się, że jeśli coś jest piękne, to również dobre? Albowiem zgodziliśmy się, że wszelkie postępowanie piękne jest dobre.

— Prawdę mówisz i mnie się zawsze tak wydawało.

— Słusznie — rzekłem. — Lecz jak byś nazwał tych, którzy nie chcą iść do bitwy, choć to piękne i dobre?

— Bojaźliwymi — odpowiedział.

— Czy — ja na to — skoro piękne i dobre, to również przyjemne?

— Tak przynajmniej zostało uzgodnione — odpowiedział.

— Czy więc bojaźliwi świadomie nie chcą iść ku temu, co jest i piękniejsze, i lepsze, i milsze?

(Jowett)

And is going to battle honourable or disgraceful? I said.

Honourable, he replied.

And if honourable, then already admitted by us to be good; for all honourable actions we have admitted to be good.

That is true; and to that opinion I shall always adhere.

True, I said. But which of the two are they who, as you say, are unwilling to go to war, which is a good and honourable thing?

The cowards, he replied.

And what is good and honourable, I said, is also pleasant?

It has certainly been acknowledged to be so, he replied.

And do the cowards knowingly refuse to go to the nobler, and pleasanter, and better?