II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

147. Platon, Rzeczpospolita X 612e2–613b3

Sprawiedliwy jest miły bogom, więc dostaje od nich to, co najlepsze.

Sokrates, Glaukon:

^612e2Οὐκοῦν, ἦν δ' ἐγώ, πρῶτον μὲν τοῦτο ἀποδώσετε, ὅτι ³ϑεούς γε οὐ λανϑάνει ἑκάτερος αὐτῶν οἷός ἐστιν;

⁴᾿Αποδώσομεν, ἔϕη.

⁵Εἰ δὲ μὴ λανϑάνετον, ὁ μὲν ϑεοϕιλὴς ἂν εἴη, ὁ δὲ ⁶ϑεομισής, ὥσπερ καὶ κατ' ἀρχὰς ὡμολογοῦμεν.

⁷῎Εστι ταῦτα.

⁸Τῷ δὲ ϑεοϕιλεῖ οὐχ ὁμολογήσομεν, ὅσα γε ἀπὸ ϑεῶν ^613a1γίγνεται, πάντα γίγνεσϑαι ὡς οἷόν τε ἄριστα, εἰ μή τι ²ἀναγκαῖον αὐτῷ κακὸν ἐκ προτέρας ἁμαρτίας ὑπῆρχεν;

³Πάνυ μὲν οὖν.

⁴Οὕτως ἄρα ὑποληπτέον περὶ τοῦ δικαίου ἀνδρός, ἐάντ' ⁵ἐν πενίᾳ γίγνηται ἐάντ' ἐν νόσοις ἤ τινι ἄλλῳ τῶν δοκούν⁶των κακῶν, ὡς τούτῳ ταῦτα εἰς ἀγαϑόν τι τελευτήσει ζῶντι ⁷ἢ καὶ ἀποϑανόντι. οὐ γὰρ δὴ ὑπό γε ϑεῶν ποτε ἀμελεῖται ⁸ὃς ἂν προϑυμεῖσϑαι ἐϑέλῃ δίκαιος γίγνεσϑαι καὶ ἐπιτηδεύων ^b1ἀρετὴν εἰς ὅσον δυνατὸν ἀνϑρώπῳ ὁμοιοῦσϑαι ϑεῷ.

²Εἰκός γ', ἔϕη, τὸν τοιοῦτον μὴ ἀμελεῖσϑαι ὑπὸ τοῦ ³ὁμοίου.

1.

[ὁ δίκαιος] ϑεοϕιλὴς (612e5)

δίκαιος ⊆ ϑεοϕιλής

sprawiedliwy ⊆ bogumiły

Zał.

2.

Τῷ […] ϑεοϕιλεῖ […] ὁμολογήσομεν, ὅσα […] ἀπὸ ϑεῶν γίγνεται, πάντα γίγνεσϑαι ὡς οἷόν τε ἄριστα (612e8–613a1)

ϑεοϕιλής ⊆ λαβὼν ἀπὸ ϑεῶν ἄριστα

bogumiły ⊆ dostaje od bogów to co najlepsze

Zał.

3.

Οὕτως […] ὑποληπτέον περὶ τοῦ δικαίου ἀνδρός (613a4) ὡς τούτῳ ταῦτα εἰς ἀγαϑόν τι τελευτήσει (613a6)

δίκαιος ⊆ λαβὼν ἀπὸ ϑεῶν ἄριστα

sprawiedliwy ⊆ dostaje od bogów to co najlepsze

1., 2., R1.1.1.1

(Witwicki)

— Nieprawdaż? — dodałem — naprzód oddacie mi to, że przed oczyma bogów nie ukryje się nigdy, jaki jest jeden człowiek i drugi?

— Oddamy — powiedział.

— A jeśli bogowie widzą jednego i drugiego, to jeden musi być bogom miły a drugi znienawidzony, jakeśmy się na to i na początku zgadzali.

— Jest tak.

— A czy nie zgodzimy się, że kto bogom miły, na tego wszystko, co najlepsze, z ręki bogów spływa, jeżeli tylko coś od bogów, pochodzi, chyba że na nim ciąży jakieś konieczne zło z dawnego grzechu?

— Tak jest.

— Więc tak trzeba myśleć o człowieku sprawiedliwym, choćby żył w ubóstwie i choroby go trapiły albo jakieś inne rzekome zło, że jakoś mu się to wszystko na dobre obróci za życia albo po śmierci. Na pewno nigdy bogowie nie opuszczą tego, który by miał dobrą wolę i starał się być sprawiedliwy i chciałby, dzielność objawiając w czynach, stać się do boga podobnym, o ile tylko to człowiek potrafi.

— Zdaje się — dodał — że kogoś takiego nie opuści ten, co do niego podobny.

(Jowett)

In the first place, I said — and this is the first thing which you will have to give back — the nature both of the just and unjust is truly known to the gods.

Granted.

And if they are both known to them, one must be the friend and the other the enemy of the gods, as we admitted from the beginning?

True.

And the friend of the gods may be supposed to receive from them all things at their best, excepting only such evil as is the necessary consequence of former sins?

Certainly.

Then this must be our notion of the just man, that even when he is in poverty or sickness, or any other seeming misfortune, all things will in the end work together for good to him in life and death; for the gods have a care of anyone whose desire is to become just and to be like God, as far as man can attain the divine likeness, by the pursuit of virtue?

Yes, he said; if he is like God he will surely not be neglected by him.