II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

152. Platon, Timajos 29a2–6 & 30c2–5

Świat nie mógł być stworzony na podobieństwo jakiejś rzeczy niedoskonałej.

Fragment wykładu Timajosa:

^29a2εἰ μὲν δὴ καλός ἐστιν ὅδε ὁ κόσμος

ὅ ³τε δημιουργὸς ἀγαϑός,

δῆλον ὡς πρὸς τὸ ἀίδιον ἔβλεπεν·

εἰ ⁴δὲ ὃ μηδ' εἰπεῖν τινι ϑέμις, πρὸς γεγονός.

παντὶ δὴ σαϕὲς ⁵ὅτι πρὸς τὸ ἀίδιον·

ὁ μὲν γὰρ κάλλιστος τῶν γεγονότων,

ὁ ⁶δ' ἄριστος τῶν αἰτίων.

[…]

^30c2Τούτου δ' ὑπάρχοντος αὖ τὰ τούτοις ἐϕεξῆς ἡμῖν λεκτέον,

³τίνι τῶν ζῴων αὐτὸν εἰς ὁμοιότητα ὁ συνιστὰς συνέστησεν.

⁴τῶν μὲν οὖν ἐν μέρους εἴδει πεϕυκότων μηδενὶ καταξιώσωμεν ⁵—

ἀτελεῖ γὰρ ἐοικὸς οὐδέν ποτ' ἀν γένοιτο καλόν.

1.

ὁ κόσμος (29a2) κάλλιστος τῶν γεγονότων (29a5)

κόσμος ⊆ καλόν

świat ⊆ piękne

Zał.

2.

τῶν […] ἐν μέρους εἴδει πεϕυκότων μηδενὶ καταξιώσωμεν (30c4)

κόσμος ∥ ἀτελεῖ ἐοικὸς

świat ∥ podobizna niedoskonałego

1., 3., R1.2.4.3

3.

ἀτελεῖ […] ἐοικὸς οὐδέν ποτ' ἀν γένοιτο καλόν (30c5)

ἀτελεῖ ἐοικὸς ∥ piękne

podobizna niedoskonałego ∥ piękne

Zał.

(Siwek)

Jeśli ten świat jest piękny,

a jego konstruktor jest dobry,

jasno stąd wynika, że patrzył na model wieczny.

W przeciwnym bowiem razie — tego nawet przypuścić nie można — patrzyłby na model zrodzony.

Świat bowiem jest rzeczą najpiękniejszą spośród zrodzonych,

a jego budowniczy jest najdoskonalszą z przyczyn.

[…]

Po ustaleniu tego punktu przychodzi nam jeszcze z kolei mówić o tym, co się z nim bezpośrednio łączy:

na podobieństwo jakiego Żyjącego Stwórca zbudował świat?

Przecież nie można przypuścić, żeby to uczynił na podobieństwo którejś spośród rzeczy, która ma kształt części.

Cokolwiek bowiem jest podobne do rzeczy niedoskonałej, nie może być piękne.

(Jowett)

If the world be indeed fair

and the artificer good,

it is manifest that he must have looked to that which is eternal;

but if what cannot be said without blasphemy is true, then to the created pattern.

Every one will see that he must have looked to, the eternal;

for the world is the fairest of creations

and he is the best of causes.

[…]

This being supposed, let us proceed to the next stage:

In the likeness of what animal did the Creator make the world?

It would be an unworthy thing to liken it to any nature which exists as a part only;

for nothing can be beautiful which is like any imperfect thing.