II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

154. Platon, Timajos 31b4–8

Z czego Bóg stworzył świat?

Fragment wykładu Timajosa:

^31b4Σωματοειδὲς δὲ δὴ καὶ ὁρατὸν ἁπτόν τε δεῖ τὸ γενόμενον ⁵εἶναι,

χωρισϑὲν δὲ πυρὸς οὐδὲν ἄν ποτε ὁρατὸν γένοιτο,

οὐδὲ ⁶ἁπτὸν ἄνευ τινὸς στερεοῦ,

στερεὸν δὲ οὐκ ἄνευ γῆς·

ὅϑεν ἐκ ⁷πυρὸς καὶ γῆς τὸ τοῦ παντὸς ἀρχόμενος συνιστάναι σῶμα ὁ ⁸ϑεὸς ἐποίει.

1.

ὁρατὸν ἁπτόν τε δεῖ τὸ γενόμενον εἶναι (31b4–5)

γενόμενον ⊆ ὁρατόν ∩ ἁπτόν

stworzone ⊆ widzialne ∩ dotykalne

Zał.

2.

χωρισϑὲν δὲ πυρὸς οὐδὲν ἄν ποτε ὁρατὸν γένοιτο (31b5)

ὁρατόν ⊆ ἐκ πυρός

widzialne ⊆ z ognia

Zał.

3.

οὐδὲ ἁπτὸν ἄνευ τινὸς στερεοῦ (31b5–6)

ἁπτόν ⊆ στερεόν

dotykalne ⊆ stałe

Zał.

4.

στερεὸν δὲ οὐκ ἄνευ γῆς (31b6)

στερεόν ⊆ ἐκ γῆς

stałe ⊆ z ziemi

Zał.

5.

ὅϑεν ἐκ πυρὸς καὶ γῆς τὸ τοῦ παντὸς ἀρχόμενος συνιστάναι σῶμα ὁ ϑεὸς ἐποίει (31b6–8)

γενόμενον⊆ ἐκ πυρός ∩ ἐκ γῆς

stworzone ⊆ z ognia ∩ z ziemi

1., 2., 3., 4., R1.2.6.5

(Siwek)

To, co się zrodziło, musi być cielesne, widzialne i dotykalne.

Lecz nic nie mogłoby być widzialne bez ognia,

ani dotykalne bez tego, co jest w stanie stałym [bryłą],

ani nie mogłoby być niczego w stanie stałym bez ziemi.

Pochodzi to stąd, że gdy Bóg zaczynał składać ciało świata, używał do tego celu ognia i ziemi.

(Jowett)

Now that which is created is of necessity corporeal, and also visible and tangible.

And nothing is visible where there is no fire,

or tangible which has no solidity,

and nothing is solid without earth.

Wherefore also God in the beginning of creation made the body of the universe to consist of fire and earth.