Summary: The Pre-Aristotelian Formal Logic

Część I - Logika formalna przed Arystotelesem

  1. Wstęp
  2. Objaśnienia ważniejszych pojęć
  3. Wybrane dotychczasowe ujęcia przedarystotelesowej logiki formalnej
  4. Plan badań i metodologia
  5. Opis zgromadzonego materiału źródłowego
  6. Fragmenta praearistotelicorum — przykłady
  7. Analiza wyników
  8. Rozstrzygnięcia
  9. Bibliografia

Część II - Katalog przedarystotelesowych fragmentów logicznych

I. Fragmenta prearistotelicorum

  1. Układ pozycji katalogowej
  2. System przyjęty w formalizacji
  3. Reguły logiczne znalezione u prearystotelików
  4. Kanon pism prearystotelików
  5. Spis znalezionych fragmentów logicznych w pismach prearystotelików
  6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików
  7. Dodatek 1.: fragmenty logiczne we fragmentach presokratyków
  8. Dodatek 2.: fragmenty logiczne w pismach pseudoplatońskich

II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

19. Ksenofont, Wspomnienia o Sokratesie IV, 5,4–5

Sokrates przekonuje Eutydema o potrzebie wstrzemięźliwości.

Sokrates, Eutydem:

IV, V, 4Πότερα δέ σοι δοκοῦσιν οἱ ἀκρατεῖς κωλύεσϑαι μόνον τὰ κάλλιστα πράττεινκαὶ ἀναγκάζεσϑαι τὰ αἴσχιστα ποιεῖν;

Οὐδὲν ἧττον ἔμοιγ', ἔϕη, δοκοῦσι ταῦτα ἀναγκάζεσϑαι ἢ ἐκεῖνα κωλύεσϑαι.

5Ποίους δέ τινας δεσπότας ἡγῇ τοὺς τὰ μὲν ἄριστα κωλύοντας, τὰ δὲ κάκιστα ἀναγκάζοντας;

῾Ως δυνατὸν νὴ Δί', ἔϕη, κακίστους.

Δουλείαν δὲ ποίαν κακίστην νομίζεις εἶναι;

᾿Εγὼ μέν, ἔϕη, τὴν παρὰ τοῖς κακίστοις δεσπόταις.

Τὴν κακίστην ἄρα δουλείαν οἱ ἀκρατεῖς δουλεύουσιν;

῎Εμοιγε δοκεῖ, ἔϕη.

1.

δοκοῦσιν οἱ ἀκρατεῖς κωλύεσϑαι […]τὰ κάλλιστα πράττειν […] καὶ ἀναγκάζεσϑαι τὰ αἴσχιστα ποιεῖν (IV, 5,4)

ἀκρατεῖς ⊆ δουλεύοντες δουλείαν παρὰ τοῖς ἄριστα κωλύουσιν, κάκιστα ἀναγκάζουσιν

niewstrzemięźliwi ⊆ w niewoli u zabraniających czynić najlepsze i zmuszających do najgorszego

Zał.

2.

τινας δεσπότας ἡγῇ τοὺς τὰ μὲν ἄριστα κωλύοντας, τὰ δὲ κάκιστα ἀναγκάζοντας […] κακίστους (IV, 5,5)

ἄριστα κωλύοντες, κάκιστα ἀναγκάζοντες ⊆ κάκιστοι

zabraniający czynić najlepsze i zmuszający do najgorszego ⊆ najgorsi

Zał.

3.

Δουλείαν […] κακίστην νομίζεις εἶναι […] τὴν παρὰ τοῖς κακίστοις δεσπόταις (IV, 5,5)

δουλεύοντες δουλείαν κακίστην = δουλεύοντες δουλείαν παρὰ τοῖς κακίστοις

w niewoli najgorszej = w niewoli u najgorszych

Zał.

4.

Τὴν κακίστην […] δουλείαν οἱ ἀκρατεῖς δουλεύουσιν (IV, 5,5)

ἀκρατεῖς ⊆ δουλεύοντες δουλείαν κακίστην

niewstrzemięźliwi ⊆ w niewoli najgorszej

1., 2., 3., R7.20

(Joachimowicz)

— Jak sądzisz? — pytał dalej Sokrates. — Czy ludzie niewstrzemięźliwi nie mogą czynić rzeczy najlepszych, czy także muszą czynić najgorsze?

— Sądzę, że w równej mierze i jedno, i drugie. W pierwszym przypadku doznają przeszkód, w drugim ulegają przemocy.

— Jak więc oceniasz tych władców, którzy uniemożliwiają poddanym czynić rzeczy najlepsze, a zmuszają do czynienia najgorszych?

— Myślę doprawdy, że są w najwyższym stopniu przewrotni.

— Jaką niewolę uważasz za najgorszą?

— Pod rządami takich ze wszech miar przewrotnych władców.

— Więc niewstrzemięźliwi pozostają w najgorszej niewoli?

— Tak to rozumiem.


Prehistoria logiki formalnej to praca doktorska Marka Jerzego Minakowskiego, obroniona 5.11.1998 na Uniwersytecie Jagiellońskim (pod oryginalnym tytułem: Logika formalna przed Arystotelesem).
Przeniesiona z wersji oryginalnej (WordPerfect 6.1) do HTML w roku 2000, bez zmian w tekście (początkowo pod adresem ancientlogic.republika.pl, obecnie logika.minakowski.pl)
Licencja Creative Commons
Prehistoria logiki formalnej by Marek Jerzy Minakowski is licensed under a Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Unported License.