II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

19. Ksenofont, Wspomnienia o Sokratesie IV, 5,4–5

Sokrates przekonuje Eutydema o potrzebie wstrzemięźliwości.

Sokrates, Eutydem:

^{IV, V, 4}Πότερα δέ σοι δοκοῦσιν οἱ ἀκρατεῖς κωλύεσϑαι μόνον τὰ κάλλιστα πράττειν ἢ καὶ ἀναγκάζεσϑαι τὰ αἴσχιστα ποιεῖν;

Οὐδὲν ἧττον ἔμοιγ', ἔϕη, δοκοῦσι ταῦτα ἀναγκάζεσϑαι ἢ ἐκεῖνα κωλύεσϑαι.

⁵Ποίους δέ τινας δεσπότας ἡγῇ τοὺς τὰ μὲν ἄριστα κωλύοντας, τὰ δὲ κάκιστα ἀναγκάζοντας;

῾Ως δυνατὸν νὴ Δί', ἔϕη, κακίστους.

Δουλείαν δὲ ποίαν κακίστην νομίζεις εἶναι;

᾿Εγὼ μέν, ἔϕη, τὴν παρὰ τοῖς κακίστοις δεσπόταις.

Τὴν κακίστην ἄρα δουλείαν οἱ ἀκρατεῖς δουλεύουσιν;

῎Εμοιγε δοκεῖ, ἔϕη.

1.

δοκοῦσιν οἱ ἀκρατεῖς κωλύεσϑαι […]τὰ κάλλιστα πράττειν […] καὶ ἀναγκάζεσϑαι τὰ αἴσχιστα ποιεῖν (IV, 5,4)

ἀκρατεῖς ⊆ δουλεύοντες δουλείαν παρὰ τοῖς ἄριστα κωλύουσιν, κάκιστα ἀναγκάζουσιν

niewstrzemięźliwi ⊆ w niewoli u zabraniających czynić najlepsze i zmuszających do najgorszego

Zał.

2.

τινας δεσπότας ἡγῇ τοὺς τὰ μὲν ἄριστα κωλύοντας, τὰ δὲ κάκιστα ἀναγκάζοντας […] κακίστους (IV, 5,5)

ἄριστα κωλύοντες, κάκιστα ἀναγκάζοντες ⊆ κάκιστοι

zabraniający czynić najlepsze i zmuszający do najgorszego ⊆ najgorsi

Zał.

3.

Δουλείαν […] κακίστην νομίζεις εἶναι […] τὴν παρὰ τοῖς κακίστοις δεσπόταις (IV, 5,5)

δουλεύοντες δουλείαν κακίστην = δουλεύοντες δουλείαν παρὰ τοῖς κακίστοις

w niewoli najgorszej = w niewoli u najgorszych

Zał.

4.

Τὴν κακίστην […] δουλείαν οἱ ἀκρατεῖς δουλεύουσιν (IV, 5,5)

ἀκρατεῖς ⊆ δουλεύοντες δουλείαν κακίστην

niewstrzemięźliwi ⊆ w niewoli najgorszej

1., 2., 3., R7.20

(Joachimowicz)

— Jak sądzisz? — pytał dalej Sokrates. — Czy ludzie niewstrzemięźliwi nie mogą czynić rzeczy najlepszych, czy także muszą czynić najgorsze?

— Sądzę, że w równej mierze i jedno, i drugie. W pierwszym przypadku doznają przeszkód, w drugim ulegają przemocy.

— Jak więc oceniasz tych władców, którzy uniemożliwiają poddanym czynić rzeczy najlepsze, a zmuszają do czynienia najgorszych?

— Myślę doprawdy, że są w najwyższym stopniu przewrotni.

— Jaką niewolę uważasz za najgorszą?

— Pod rządami takich ze wszech miar przewrotnych władców.

— Więc niewstrzemięźliwi pozostają w najgorszej niewoli?

— Tak to rozumiem.