Summary: The Pre-Aristotelian Formal Logic

Część I - Logika formalna przed Arystotelesem

  1. Wstęp
  2. Objaśnienia ważniejszych pojęć
  3. Wybrane dotychczasowe ujęcia przedarystotelesowej logiki formalnej
  4. Plan badań i metodologia
  5. Opis zgromadzonego materiału źródłowego
  6. Fragmenta praearistotelicorum — przykłady
  7. Analiza wyników
  8. Rozstrzygnięcia
  9. Bibliografia

Część II - Katalog przedarystotelesowych fragmentów logicznych

I. Fragmenta prearistotelicorum

  1. Układ pozycji katalogowej
  2. System przyjęty w formalizacji
  3. Reguły logiczne znalezione u prearystotelików
  4. Kanon pism prearystotelików
  5. Spis znalezionych fragmentów logicznych w pismach prearystotelików
  6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików
  7. Dodatek 1.: fragmenty logiczne we fragmentach presokratyków
  8. Dodatek 2.: fragmenty logiczne w pismach pseudoplatońskich

II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

42. Platon, Teajtet 151e8–152a9

Sokrates wyprowadza konsekwencje ze słynnej tezy Protagorasa.

Sokrates, Teajtet:

151e8ΣΩ. Κινδυνεύεις μέντοι λόγον οὐ ϕαῦλον εἰρηκέναι περὶ 152a1ἐπιστήμης, ἀλλ' ὃν ἔλεγε καὶ Πρωταγόρας. τρόπον δέ τινα 2ἄλλον εἴρηκε τὰ αὐτὰ ταῦτα. ϕησὶ γάρ που ”πάντων 3χρημάτων μέτρον” ἄνϑρωπον εἶναι, ”τῶν μὲν ὄντων ὡς ἔστι, 4τῶν δὲ μὴ ὄντων ὡς οὐκ ἔστιν.” ἀνέγνωκας γάρ που;

5ΘΕΑΙ. ᾿Ανέγνωκα καὶ πολλάκις.

6ΣΩ. Οὐκοῦν οὕτω πως λέγει, ὡς οἷα μὲν ἕκαστα ἐμοὶ 7ϕαίνεται τοιαῦτα μὲν ἔστιν ἐμοί, οἷα δὲ σοί, τοιαῦτα δὲ αὖ 8σοί· ἄνϑρωπος δὲ σύ τε κἀγώ;

9ΘΕΑΙ. Λέγει γὰρ οὖν οὕτω.

1.

ϕησὶ γάρ που ”πάντων χρημάτων μέτρον” ἄνϑρωπον εἶναι (152a2–3)

ἄνϑρωπος ⊆ πάντων χρημάτων μέτρον

człowiek ⊆ miara wszech rzeczy

Zał.

2.

ἄνϑρωπος […] κἀγώ (152a8)

Σωκράτης ⊆ ἄνϑρωπος

Sokrates ⊆ człowiek

Zał.

3.

ἄνϑρωπος […] σύ (152a8)

Θεαίτητος ⊆ ἄνϑρωπος

Teajtet ⊆ człowiek

Zał.

4.

ὡς οἷα μὲν ἕκαστα ἐμοὶ ϕαίνεται τοιαῦτα μὲν ἔστιν ἐμοί (152a6–7)

Σωκράτης ⊆ πάντων χρημάτων μέτρον

Sokrates ⊆ miara wszech rzeczy

1., 2., R1.1.1.2

5.

οἷα δὲ σοί, τοιαῦτα δὲ αὖ σοί (152a7–8)

Θεαίτητος ⊆ πάντων χρημάτων μέτρον

Teajtet ⊆ miara wszech rzeczy

1., 3., R1.1.1.2

(Witwicki)

Sokrates: Bodaj żeś ty nie byle jakie słowo powiedział o wiedzy, tylko to samo co i Protagoras. On tylko w jakiś inny sposób powiedział nawet zupełnie to samo. Powiada przecież gdzieś, że miarą wszystkich rzeczy jest człowiek; istniejących, że są, i nieistniejących, że nie są. Czytałeś chyba gdzieś?

Teajtet: Czytałem, i nieraz.

Sokrates: Nieprawdaż, tak jakoś powiada, że jaka się każda rzecz mnie wydaje, taką też i jest dla mnie, a jaką się wydaje tobie, taką jest znowu dla ciebie. Człowiek ty i człowiek ja?

Teajtet: Mówi w ten sposób.

(Jowett)

Soc. Well, you have delivered yourself of a very important doctrine about knowledge; it is indeed the opinion of Protagoras, who has another way of expressing it, Man, he says, is the measure of all things, of the existence of things that are, and of the non-existence of things that are not: — You have read him?

Theaet. O yes, again and again.

Soc. Does he not say that things are to you such as they appear to you, and to me such as they appear to me, and that you and I are men?

Theaet. Yes, he says so.


Prehistoria logiki formalnej to praca doktorska Marka Jerzego Minakowskiego, obroniona 5.11.1998 na Uniwersytecie Jagiellońskim (pod oryginalnym tytułem: Logika formalna przed Arystotelesem).
Przeniesiona z wersji oryginalnej (WordPerfect 6.1) do HTML w roku 2000, bez zmian w tekście (początkowo pod adresem ancientlogic.republika.pl, obecnie logika.minakowski.pl)
Licencja Creative Commons
Prehistoria logiki formalnej by Marek Jerzy Minakowski is licensed under a Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Unported License.