II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

42. Platon, Teajtet 151e8–152a9

Sokrates wyprowadza konsekwencje ze słynnej tezy Protagorasa.

Sokrates, Teajtet:

^151e8ΣΩ. Κινδυνεύεις μέντοι λόγον οὐ ϕαῦλον εἰρηκέναι περὶ ^152a1ἐπιστήμης, ἀλλ' ὃν ἔλεγε καὶ Πρωταγόρας. τρόπον δέ τινα ²ἄλλον εἴρηκε τὰ αὐτὰ ταῦτα. ϕησὶ γάρ που ”πάντων ³χρημάτων μέτρον” ἄνϑρωπον εἶναι, ”τῶν μὲν ὄντων ὡς ἔστι, ⁴τῶν δὲ μὴ ὄντων ὡς οὐκ ἔστιν.” ἀνέγνωκας γάρ που;

⁵ΘΕΑΙ. ᾿Ανέγνωκα καὶ πολλάκις.

⁶ΣΩ. Οὐκοῦν οὕτω πως λέγει, ὡς οἷα μὲν ἕκαστα ἐμοὶ ⁷ϕαίνεται τοιαῦτα μὲν ἔστιν ἐμοί, οἷα δὲ σοί, τοιαῦτα δὲ αὖ ⁸σοί· ἄνϑρωπος δὲ σύ τε κἀγώ;

⁹ΘΕΑΙ. Λέγει γὰρ οὖν οὕτω.

1.

ϕησὶ γάρ που ”πάντων χρημάτων μέτρον” ἄνϑρωπον εἶναι (152a2–3)

ἄνϑρωπος ⊆ πάντων χρημάτων μέτρον

człowiek ⊆ miara wszech rzeczy

Zał.

2.

ἄνϑρωπος […] κἀγώ (152a8)

Σωκράτης ⊆ ἄνϑρωπος

Sokrates ⊆ człowiek

Zał.

3.

ἄνϑρωπος […] σύ (152a8)

Θεαίτητος ⊆ ἄνϑρωπος

Teajtet ⊆ człowiek

Zał.

4.

ὡς οἷα μὲν ἕκαστα ἐμοὶ ϕαίνεται τοιαῦτα μὲν ἔστιν ἐμοί (152a6–7)

Σωκράτης ⊆ πάντων χρημάτων μέτρον

Sokrates ⊆ miara wszech rzeczy

1., 2., R1.1.1.2

5.

οἷα δὲ σοί, τοιαῦτα δὲ αὖ σοί (152a7–8)

Θεαίτητος ⊆ πάντων χρημάτων μέτρον

Teajtet ⊆ miara wszech rzeczy

1., 3., R1.1.1.2

(Witwicki)

Sokrates: Bodaj żeś ty nie byle jakie słowo powiedział o wiedzy, tylko to samo co i Protagoras. On tylko w jakiś inny sposób powiedział nawet zupełnie to samo. Powiada przecież gdzieś, że miarą wszystkich rzeczy jest człowiek; istniejących, że są, i nieistniejących, że nie są. Czytałeś chyba gdzieś?

Teajtet: Czytałem, i nieraz.

Sokrates: Nieprawdaż, tak jakoś powiada, że jaka się każda rzecz mnie wydaje, taką też i jest dla mnie, a jaką się wydaje tobie, taką jest znowu dla ciebie. Człowiek ty i człowiek ja?

Teajtet: Mówi w ten sposób.

(Jowett)

Soc. Well, you have delivered yourself of a very important doctrine about knowledge; it is indeed the opinion of Protagoras, who has another way of expressing it, Man, he says, is the measure of all things, of the existence of things that are, and of the non-existence of things that are not: — You have read him?

Theaet. O yes, again and again.

Soc. Does he not say that things are to you such as they appear to you, and to me such as they appear to me, and that you and I are men?

Theaet. Yes, he says so.