II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

64. Platon, Fileb 54c1–d3

Rozkosz nie jest dobrem.

Sokrates, Protarchos:

^54c1ΣΩ. Φημὶ δὴ γενέσεως μὲν ἕνεκα ϕάρμακά τε καὶ πάντα ²ὄργανα καὶ πᾶσαν ὕλην παρατίϑεσϑαι πᾶσιν, ἑκάστην δὲ ³γένεσιν ἄλλην ἄλλης οὐσίας τινὸς ἑκάστης ἕνεκα γίγνεσϑαι, ⁴σύμπασαν δὲ γένεσιν οὐσίας ἕνεκα γίγνεσϑαι συμπάσης.

⁵ΠΡΩ. Σαϕέστατα μὲν οὖν.

⁶ΣΩ. Οὐκοῦν ἡδονή γε, εἴπερ γένεσίς ἐστιν, ἕνεκά τινος ⁷οὐσίας ἐξ ἀνάγκης γίγνοιτ' ἄν.

⁸ΠΡΩ. Τί μήν;

⁹ΣΩ. Τό γε μὴν οὗ ἕνεκα τὸ ἕνεκά του γιγνόμενον ἀεὶ ¹⁰γίγνοιτ' ἄν, ἐν τῇ τοῦ ἀγαϑοῦ μοίρᾳ ἐκεῖνό ἐστι· τὸ δὲ ¹¹τινὸς ἕνεκα γιγνόμενον εἰς ἄλλην, ὦ ἄριστε, μοῖραν ϑετέον.

¹²ΠΡΩ. ᾿Αναγκαιότατον.

^d1ΣΩ. ῏Αρ' οὖν ἡδονή γε εἴπερ γένεσίς ἐστιν, εἰς ἄλλην ²ἢ τὴν τοῦ ἀγαϑοῦ μοῖραν αὐτὴν τιϑέντες ὀρϑῶς ϑήσομεν;

³ΠΡΩ. ᾿Ορϑότατα μὲν οὖν.

1.

Φημὶ (54c1) σύμπασαν δὲ γένεσιν οὐσίας ἕνεκα γίγνεσϑαι συμπάσης (54c4)

γένεσις ⊆ γιγνόμενον οὐσίας ἕνεκα

powstawanie ⊆ powstające ze względu na istotę

Zał.

2.

ἡδονή εἴπερ γένεσίς ἐστιν (54c6)

ἡδονή ⊆ γένεσις

rozkosz ⊆ powstawanie

Zał.

3.

Οὐκοῦν ἡδονή […] ἕνεκά τινος οὐσίας ἐξ ἀνάγκης γίγνοιτ' ἄν (54c6–7)

ἡδονή ⊆ γιγνόμενον οὐσίας ἕνεκα

rozkosz ⊆ powstające ze względu na istotę

1., 2., R1.1.1.2

4.

τὸ δὲ τινὸς ἕνεκα γιγνόμενον εἰς ἄλλην (54c10–11) [ἢ τὴν] τοῦ ἀγαϑοῦ (54c10) μοῖραν ϑετέον (54c11)

γιγνόμενον οὐσίας ἕνεκα ∥ εἰς τὴν τοῦ ἀγαϑοῦ μοῖραν ϑετέον

powstające ze względu na istotę ∥ należące do rodzaju dobra

Zał.

5.

῏Αρ' οὖν ἡδονή […] εἰς ἄλλην ἢ τὴν τοῦ ἀγαϑοῦ μοῖραν […] ϑήσομεν (54d1–2)

ἡδονή ∥ εἰς τὴν τοῦ ἀγαϑοῦ μοῖραν ϑετέον

rozkosz ∥ należące do rodzaju dobra

3., 4., R1.2.4.1

(Witwicki)

sokrates. Więc ja powiadam, że powstawania mają na celu lekarstwa i wszelkie narzędzia i materiały do wszystkiego, ale każde powstawanie ma za każdym razem na celu jakąś istotę.

protarchos. To bardzo jasne.

sokrates. Nieprawdaż, jeśli rozkosz to pewne powstawanie, to musi się chyba odbywać ze względu na jakieś istnienie i musi je mieć na celu.

protarchos. No, cóż?

sokrates. A ten cel, ze względu na który coś innego powstaje, to musi być coś w rodzaju dobra. A to, co powstaje dla pewnego celu, to trzeba, przyjacielu, zaliczyć do innego rodzaju.

protarchos. Koniecznie i bezwzględnie.

sokrates. Więc, jeżeli rozkosz jest powstawaniem, to zaliczając ją do innego rodzaju, a nie do dobra, czy słusznie ją pomieścimy?

protarchos. Ależ najsłuszniej.

(Jowett)

Soc. My answer is, that all things instrumental, remedial, material, are given to us with a view to generation, and that each generation is relative to, or for the sake of, some being or essence, and that the whole of generation is relative to the whole of essence.

Pro. Assuredly.

Soc. Then pleasure, being a generation, must surely be for the sake of some essence?

Pro. True.

Soc. And that for the sake of which something else is done must be placed in the class of good, and that which is done for the sake of something else, in some other class, my good friend.

Pro. Most certainly.

Soc. Then pleasure, being a generation, will be rightly placed in some other class than that of good?

Pro. Quite right.