II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

66. Platon, Uczta 199e6–200a4 & 200e2–201c9

Sokrates zmusza Agatona do przyznania, że Erosowi brakuje dobra.

Sokrates, Agaton:

^199e6Πειρῶ δή, ϕάναι, καὶ τὸν ἔρωτα εἰπεῖν. ὁ ῎Ερως ἔρως ⁷ἐστὶν οὐδενὸς ἢ τινός;

⁸Πάνυ μὲν οὖν ἔστιν.

^200a1Τοῦτο μὲν τοίνυν, εἰπεῖν τὸν Σωκράτη, ϕύλαξον παρὰ ²σαυτῷ μεμνημένος ὅτου· τοσόνδε δὲ εἰπέ, πότερον ὁ ῎Ερως ³ἐκείνου οὗ ἔστιν ἔρως, ἐπιϑυμεῖ αὐτοῦ ἢ οὔ;

⁴Πάνυ γε, ϕάναι.

[…]

^200e2Καὶ οὗτος ἄρα καὶ ἄλλος πᾶς ὁ ἐπιϑυμῶν τοῦ μὴ ἑτοίμου ³ἐπιϑυμεῖ καὶ τοῦ μὴ παρόντος, καὶ ὃ μὴ ἔχει καὶ ὃ μὴ ἔστιν ⁴αὐτὸς καὶ οὗ ἐνδεής ἐστι, τοιαῦτ' ἄττα ἐστὶν ὧν ἡ ἐπιϑυμία ⁵τε καὶ ὁ ἔρως ἐστίν;

⁶Πάνυ γ', εἰπεῖν.

⁷῎Ιϑι δή, ϕάναι τὸν Σωκράτη, ἀνομολογησώμεϑα τὰ εἰρη⁸μένα. ἄλλο τι ἔστιν ὁ ῎Ερως πρῶτον μὲν τινῶν, ἔπειτα ⁹τούτων ὧν ἂν ἔνδεια παρῇ αὐτῷ;

^201a1Ναί, ϕάναι.

²᾿Επὶ δὴ τούτοις ἀναμνήσϑητι τίνων ἔϕησϑα ἐν τῷ λόγῳ ³εἶναι τὸν ῎Ερωτα· εἰ δὲ βούλει, ἐγώ σε ἀναμνήσω. οἶμαι ⁴γάρ σε οὑτωσί πως εἰπεῖν, ὅτι τοῖς ϑεοῖς κατασκευάσϑη τὰ ⁵πράγματα δι' ἔρωτα καλῶν· αἰσχρῶν γὰρ οὐκ εἴη ἔρως. οὐχ ⁶οὑτωσί πως ἔλεγες;

⁷Εἶπον γάρ, ϕάναι τὸν ᾿Αγάϑωνα.

⁸Καὶ ἐπιεικῶς γε λέγεις, ὦ ἑταῖρε, ϕάναι τὸν Σωκράτη· ⁹καὶ εἰ τοῦτο οὕτως ἔχει, ἄλλο τι ὁ ῎Ερως κάλλους ἂν εἴη ¹⁰ἔρως, αἴσχ[ρ]ους δὲ οὔ; ῾Ωμολόγει.

^b1Οὐκοῦν ὡμολόγηται, οὗ ἐνδεής ἐστι καὶ μὴ ἔχει, τούτου ²ἐρᾶν;

³Ναί, εἰπεῖν.

⁴᾿Ενδεὴς ἄρ' ἐστὶ καὶ οὐκ ἔχει ὁ ῎Ερως κάλλος.

⁵᾿Ανάγκη, ϕάναι.

⁶Τί δέ; τὸ ἐνδεὲς κάλλους καὶ μηδαμῇ κεκτημένον κάλλος ⁷ἆρα λέγεις σὺ καλὸν εἶναι;

⁸Οὐ δῆτα.

⁹῎Ετι οὖν ὁμολογεῖς ῎Ερωτα καλὸν εἶναι, εἰ ταῦτα οὕτως ¹⁰ἔχει;

¹¹Καὶ τὸν ᾿Αγάϑωνα εἰπεῖν Κινδυνεύω, ὦ Σώκρατες, οὐδὲν ¹²εἰδέναι ὧν τότε εἶπον.

^c1Καὶ μὴν καλῶς γε εἶπες, ϕάναι, ὦ ᾿Αγάϑων. ἀλλὰ ²σμικρὸν ἔτι εἰπέ· τἀγαϑὰ οὐ καὶ καλὰ δοκεῖ σοι εἶναι;

³῎Εμοιγε.

⁴Εἰ ἄρα ὁ ῎Ερως τῶν καλῶν ἐνδεής ἐστι, τὰ δὲ ἀγαϑὰ ⁵καλά, κἂν τῶν ἀγαϑῶν ἐνδεὴς εἴη.

⁶᾿Εγώ, ϕάναι, ὦ Σώκρατες, σοὶ οὐκ ἂν δυναίμην ἀντι⁷λέγειν, ἀλλ' οὕτως ἐχέτω ὡς σὺ λέγεις.

⁸Οὐ μὲν οὖν τῇ ἀληϑείᾳ, ϕάναι, ὦ ϕιλούμενε ᾿Αγάϑων, ⁹δύνασαι ἀντιλέγειν, ἐπεὶ Σωκράτει γε οὐδὲν χαλεπόν.

1.

ὁ ῎Ερως ἐκείνου οὗ ἔστιν ἔρως, ἐπιϑυμεῖ αὐτοῦ (200a2–3)

῎Ερως ⊆ ἔρως τοῦ x → ῎Ερως ⊆ ἐπιϑυμῶν x

Eros ⊆ miłość do x → Eros ⊆ pożądające x

Zał.

2.

πᾶς ὁ ἐπιϑυμῶν τοῦ μὴ ἑτοίμου ἐπιϑυμεῖ καὶ τοῦ μὴ παρόντος, καὶ ὃ μὴ ἔχει καὶ ὃ μὴ ἔστιν αὐτὸς καὶ οὗ ἐνδεής ἐστι, τοιαῦτ' ἄττα ἐστὶν ὧν ἡ ἐπιϑυμία τε καὶ ὁ ἔρως ἐστίν (200e2–5)

ἐπιϑυμῶν x ⊆ ἐνδεής x

pożądające x ⊆ nieposiadające (ang. lacking) x

Zał.

3.

ἔστιν ὁ ῎Ερως (200e8) τούτων ὧν ἂν ἔνδεια παρῇ αὐτῷ (200e9)

῎Ερως ⊆ ἔρως x → ῎Ερως ⊆ ἐνδεής x

Eros ⊆ miłość x → Eros ⊆ nieposiadające (ang. lacking) x

1., 2., R3.1.3

4.

῎Ερως κάλλους ἂν εἴη ἔρως (201a9–10)

῎Ερως ⊆ ἔρως κάλλους

Eros ⊆ miłość do piękna

Zał.

5.

᾿Ενδεὴς […] ἐστὶ καὶ οὐκ ἔχει ὁ ῎Ερως κάλλος (201b4)

῎Ερως ⊆ ἐνδεής κάλλους

Eros ⊆ nieposiadające (ang. lacking) piękna

3., 4., R2.1.2

6.

τἀγαϑὰ οὐ καὶ καλὰ δοκεῖ σοι εἶναι; ῎Εμοιγε (201c2–3)

τἀγαϑὰ ⊆ καλὰ

dobro ⊆ piękno

Zał.

7.

Εἰ ἄρα ὁ ῎Ερως τῶν καλῶν ἐνδεής ἐστι, τὰ δὲ ἀγαϑὰ καλά, κἂν τῶν ἀγαϑῶν ἐνδεὴς εἴη

῎Ερως ⊆ ἐνδεής ἀγαϑῶν

Eros ⊆ nieposiadające (ang. lacking) dobra

5., 6., R7.9

(Witwicki)

— Otóż spróbuj mi to samo powiedzieć i o miłości. Czy Eros jest to miłość czegoś, czy też niczego?

— Oczywiście, on jest miłością…

— No, to — powiada Sokrates — zachowaj jeszcze dla siebie i to sobie pamiętaj, czego on jest miłością, a mnie powiedz tylko tyle, czy Eros pragnie tego, do czego się odnosi, czy nie?

— Oczywiście — powiada.

[…]

— Więc i w tym wypadku i w każdym innym, kto tylko pragnie tego, co jeszcze nie istnieje, czego jeszcze nie ma, czego jeszcze nie posiada, pragnie być takim, jakim jeszcze nie jest, pragnie tego, czego mu brak; taki, mniej więcej, jest przedmiot każdego pragnienia, miłości?

— Oczywiście — powiada.

— Ano — mówi Sokrates — zestawmy to, cośmy powiedzieli. Więc najpierw, że Eros musi się do czegoś odnosić, a potem, że do tego, czego komuś brak. Prawda?

— Tak jest — powiada.

A teraz przypomnij sobie, do czego to się Eros odnosi, jakeś powiedział w swojej mowie? A teraz pozwolisz, że ja ci przypomnę. Zdaje mi się, żeś tak jakoś mówił, że pośród bogów porządek jakiś nastał, odkąd w nich wstąpiło zamiłowanie do tego, co piękne: bo nie masz Erosa ku temu, co szpetne jest i złe. Nie tak jakoś mówiłeś?

— A mówiłem — powiada Agaton.

Bardzo słusznie, mój przyjacielu — powiada Sokrates. — Więc jeżeli tak, to Eros byłby miłością tego, co piękne, a tego, co szpetne, nie? Czy może inaczej?

Przyznał.

— No, a nie zgodziliśmy się już, że miłość odnosi się zawsze do tego, czego jej brak, czego nie ma?

— Tak, powiada.

— A zatem Erosowi piękna brak i on go nie ma.

— Musi być tak — powiada.

— Jak to? Więc istotę, której piękna brak i ona go zgoła nie posiada, ty nazywasz piękną?

— Ależ nie.

— No, a czyż, wobec tego, jeszcze dalej twierdzisz, że Eros jest piękny?

A Agaton powiada: — Mój Sokratesie, zdaje mi się, że już nic nie wiem z tego, com wtedy mówił.

— Aleś doprawdy — powiada — ładnie mówił, mój Agatonie. A jeszcze mi tylko jedno powiedz: Nie uważasz, że co dobre, to jest i piękne?

— Uważam.

— Więc jeżeli Erosowi piękna brak, a co dobre, to i piękne, to może jemu brak i dobra?

— Mój Sokratesie — powiada — ja cię zupełnie nie umiem zbijać; więc niech ci będzie już tak, jak mówisz.

— Agatonie drogi, chyba że prawdy zbijać nie umiesz, bo Sokratesa — nie tak trudno.

(Jowett)

And now, said Socrates, I will ask about Love: — Is Love of something or of nothing?

Of something, surely, he replied.

Keep in mind what this is, and tell me what I want to know — whether Love desires that of which love is.

Yes, surely.

[…]

Then he and every one who desires, desires that which he has not already, and which is future and not present, and which he has not, and is not, and of which he is in want; — these are the sort of things which love and desire seek?

Very true, he said.

Then now, said Socrates, let us recapitulate the argument. First, is not love of something, and of something too which is wanting to a man?

Yes, he replied.

Remember further what you said in your speech, or if you do not remember I will remind you: you said that the love of the beautiful set in order the empire of the gods, for that of deformed things there is no love — did you not say something of that kind?

Yes, said Agathon.

Yes, my friend, and the remark was a just one. And if this is true, Love is the love of beauty and not of deformity?

He assented.

And the admission has been already made that Love is of something which a man wants and has not?

True, he said.

Then Love wants and has not beauty?

Certainly, he replied.

And would you call that beautiful which wants and does not possess beauty?

Certainly not.

Then would you still say that love is beautiful?

Agathon replied: I fear that I did not understand what I was saying.

You made a very good speech, Agathon, replied Socrates; but there is yet one small question which I would fain ask: — Is not the good also the beautiful?

Yes.

Then in wanting the beautiful, love wants also the good?

I cannot refute you, Socrates, said Agathon: — Let us assume that what you say is true.

Say rather, beloved Agathon, that you cannot refute the truth; for Socrates is easily refuted.