II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

78. Platon, Alkibiades II 139a13–c2

Brak rozwagi jest tożsamy z szaleństwem.

Sokrates, Alkibiades:

^139a13ΣΩ. Εἰ δοκεῖ σοι οἷόν τε εἶναι ἢ ϕρόνιμον ἢ ἄϕρονα, ἢ ¹⁴ἔστι τι διὰ μέσου τρίτον πάϑος, ὃ ποιεῖ τὸν ἄνϑρωπον μήτε ^b1ϕρόνιμον μήτε ἄϕρονα;

²ΑΛ. Οὐ δῆτα.

³ΣΩ. ᾿Ανάγκη ἄρ' ἐστὶ τὸ ἕτερον τούτων πεπονϑέναι.

⁴ΑΛ. ῎Εμοιγε δοκεῖ.

⁵ΣΩ. Οὐκοῦν μέμνησαι ὁμολογήσας ὑπεναντίον εἶναι ⁶μανίαν ϕρονήσει;

⁷ΑΛ. ῎Εγωγε.

⁸ΣΩ. Οὐκοῦν καὶ μηδὲν εἶναι διὰ μέσου τρίτον πάϑος, ⁹ὃ ποιεῖ τὸν ἄνϑρωπον μήτε ϕρόνιμον μήτε ἄϕρονα εἶναι;

¹⁰ΑΛ. ῾Ωμολόγησα γάρ.

¹¹ΣΩ. Καὶ μὴν δύο γε ὑπεναντία ἑνὶ πράγματι πῶς ἂν εἴη;

¹²ΑΛ. Οὐδαμῶς.

^c1ΣΩ. ᾿Αϕροσύνη ἄρα καὶ μανία κινδυνεύει ταὐτὸν εἶναι.

²ΑΛ. Φαίνεται.

1.

ὁμολογήσας ὑπεναντίον εἶναι μανίαν ϕρονήσει (139b5–6)

μανία ὑπεναντίον ϕρονήσει ἐστι

szaleństwo jest przeciwieństwem rozwagi

Zał.

2.

μηδὲν εἶναι διὰ μέσου τρίτον πάϑος, ὃ ποιεῖ τὸν ἄνϑρωπον μήτε ϕρόνιμον μήτε ἄϕρονα εἶναι (139b8–9)

ἀϕροσύνη ὑπεναντίον ϕρονήσει ἐστι

nierozwaga jest przeciwieństwem rozwagi

Zał.

3.

δύο γε ὑπεναντία ἑνὶ πράγματι πῶς ἂν εἴη (139b11)

x ὑπεναντίον y ἐστι ∧ z ὑπεναντίον y ἐστι → x = z

x jest przeciwieństwem y ∧ z jest przeciwieństwem y → x = z

Zał.

4.

᾿Αϕροσύνη ἄρα καὶ μανία κινδυνεύει ταὐτὸν εἶναι (139c1)

ἀϕροσύνη = μανία

nierozwaga = szaleństwo

1., 2., 3., R2.3.3

(Regner)

Sokrates: Czy ci się wydaje, że się jest albo rozważnym, albo nierozważnym? Czy może istnieje jako coś pośredniego trzeci stan, który sprawia, że człowiek nie jest ani rozważny, ani nierozważny?

Alkibiades: Nie istnieje.

Sokrates: Koniecznie więc przysługuje jedno z obojga.

Alkibiades: Tak mi się przynajmniej zdaje.

Sokrates: Czy przypominasz sobie, że przyznałeś, iż szaleństwo jest zaprzeczeniem rozwagi?

Alkibiades: Przyznałem.

Sokrates: A także, iż nie istnieje jako coś pośredniego trzeci stan, który by sprawiał, że człowiek nie jest ani rozważny, ani nierozważny?

Alkibiades: Owszem, zgodziłem się.

Sokrates: Jak to jednak możliwe, ażeby dwie rzeczy były zaprzeczeniem jednej?

Alkibiades: Żadną miarą.

Sokrates: A więc nierozwaga i szaleństwo są chyba czymś jednym i tym samym?

Alkibiades: Tak się okazuje.