Summary: The Pre-Aristotelian Formal Logic Część I - Logika formalna przed Arystotelesem
Część II - Katalog przedarystotelesowych fragmentów logicznych I. Fragmenta prearistotelicorum
|
Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej I. Fragmenta prearistotelicorum6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików8. Eurypides, Alkestis 518529Alkestis właśnie umarła, ofiarowawszy się za męża. Cały dom w żałobie. Tymczasem do Admeta przybywa Herakles. Admet nie chcąc, by gość odszedł, zataja zaszłe wydarzenia. Herakles dziwi się, widząc ogoloną w żałobie głowę Admeta: 518Ηρ. οὐ μὴν γυνή γ' ὄλωλεν ῎Αλκηστις σέϑεν; 519Αδ. διπλοῦς ἐπ' αὐτῇ μῦϑος ἔστι μοι λέγειν. 520Ηρ. πότερα ϑανούσης εἶπας ἢ ζώσης ἔτι; 521Αδ. ἔστιν τε κοὐκέτ' ἔστιν, ἀλγύνει δ' ἐμέ. 525Ηρ. οὐδέν τι μᾶλλον οἶδ'· ἄσημα γὰρ λέγεις. 523Αδ. οὐκ οἶσϑα μοίρας ἧς τυχεῖν αὐτὴν χρεών; 524Ηρ. οἶδ', ἀντὶ σοῦ γε κατϑανεῖν ὑϕειμένην. 525Αδ. πῶς οὖν ἔτ' ἔστιν, εἴπερ ᾔνεσεν τάδε; 526Ηρ. ἆ, μὴ πρόκλαι' ἄκοιτιν, ἐς τότ' ἀμβαλοῦ. 527Αδ. τέϑνηχ' ὁ μέλλων, κοὐκέτ' ἔσϑ' ὁ κατϑανών. 528Ηρ. χωρὶς τό τ' εἶναι καὶ τὸ μὴ νομίζεται. 529Αδ. σὺ τῇδε κρίνεις, ῾Ηράκλεις, κείνῃ δ' ἐγώ. 1. ῎Αλκηστις (518) κατϑανεῖν ὑϕειμένην (524) ῎Αλκηστις ⊆ μέλλουσα ϑανεῖν Alkestis ⊆ chcąca umrzeć Zał. 2. τέϑνηχ' ὁ μέλλων (527) μέλλουσα ϑανεῖν ⊆ τεϑνεῶσα chcąca umrzeć ⊆ zmarła Zał. 3. κοὐκέτ' ἔσϑ' ὁ κατϑανών (527) τεϑνεῶσα ∥ οὖσα zmarła ∥ istniejąca Zał. 4. ῎Αλκηστις (518) οὐκέτ' ἔστιν (521) ῎Αλκηστις ∥ οὖσα Alkestis ∥ istniejąca 1., 2., 3., R1.2.4.7 Oprócz tego mamy trzy arcyciekawe wypowiedzi dotyczące prawa niesprzeczności: ἔστιν τε κοὐκέτ' ἔστιν (521) ῎Αλκηστις ⊆ ἔστιν ∧ ῎Αλκηστις ∥ ἔστιν Alkestis ⊆ istnieje ∧ Alkestis ∥ istnieje Admet, akceptacja sprzeczności χωρὶς τό τ' εἶναι καὶ τὸ μὴ νομίζεται (528) Być i nie być to dwie różne rzeczy Herakles, wysłowienie prawa niesprzeczności σὺ τῇδε κρίνεις, ῾Ηράκλεις, κείνῃ δ' ἐγώ (529) Ty tak uważasz, a ja znów inaczej Admet, odrzucenie prawa niesprzeczności (Łanowski) herakles 518 Chyba nie zmarła twa żona, Alkestis? admet O niej dwie mógłbym dać ci odpowiedzi. herakles 520 To znaczy zmarła czy też jest przy życiu? admet Żyje, nie żyje i mocno mnie smuci. herakles Nic nie rozumiem. Mówisz tak niejasno. admet Czy nie znasz losu, jaki jej sądzony? herakles Znam. Obiecała zamiast ciebie umrzeć. admet 525 Jakże żyć może, kiedy tak przyrzekła? herakles Och, nie płacz po niej, zaczekaj z tym jeszcze. admet Zmarł, kto chciał umrzeć, kto zmarł nie istnieje. herakles Lecz być i nie być to dwie różne rzeczy. admet 529 Ty tak uważasz, a ja znów inaczej. Arystofanesowi ten fragment bardzo się nie spodobał, był jedną z najgorszych zbrodni Eurypidesa. Tak odpowiada nań w Żabach 10781088 (Ajschylos mówi tu o Eurypidesie): 1078Αισ. ποίων δὲ κακῶν οὐκ αἴτιός ἐστ'; 1079 οὐ προαγωγοὺς κατέδειξ' οὗτος, 1080 καὶ τικτούσας ἐν τοῖς ἱεροῖς, 1081 καὶ μιγνυμένας τοῖσιν ἀδελϕοῖς, 1082 καὶ ϕασκούσας οὐ ζῆν τὸ ζῆν; 1083 κᾆτ' ἐκ τούτων ἡ πόλις ἡμῶν 1084 ὑπογραμματέων ἀνεμεστώϑη 1085 καὶ βωμολόχων δημοπιϑήκων 1086 ἐξαπατώντων τὸν δῆμον ἀεί, 1087 λαμπάδα δ' οὐδεὶς οἷός τε ϕέρειν 1088 ὑπ' ἀγυμνασίας ἔτι νυνί. (Ławińska-Tyszkowska) Czyż jakieś przestępstwo pominął? 1078 Rajfurki na scenę wprowadzał, Kobiety rodzące w świątyniach 1080 I z braćmi śpiące własnymi, Mówiące, że żyć to jest nie żyć. Dlatego właśnie to miasto Gryzipiórków różnych jest pełne, I błaznów i świętokradców, 1085 Co zwodzą lud łatwowierny. Pochodni już nikt nie uniesie Bo ćwiczeń i siły im brak. 1088 |