II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

81. Platon, Rywale 136e8–b6

Filozofowanie nie jest zdobywaniem wiedzy w jakiejś specjalności (sztuce).

Sokrates, jego bezimienny rozmówca:

^136e8Οὐδὲν δἠ, ἔϕην ἐγώ, ζητῶ ἄλλο ἢ ἀνομολογήσασϑαι τὰ ^137a1εἰρημένα. ἔχει δέ πως ὡδί. ὡμολογήσαμεν καλὸν εἶναι ²τὴν ϕιλοσοϕίαν καὶ αὐτοὶ ϕιλόσοϕοι εἶναι, τοὺς δὲ ϕιλοσό³ϕους ἀγαϑούς, τοὺς δὲ ἀγαϑοὺς χρησίμους, τοὺς δὲ πονηροὺς ⁴ἀχρήστους· αὖϑις δ' αὖ τοὺς ϕιλοσόϕους ὡμολογήσαμεν, ἕως ⁵ἂν οἱ δημιουργοὶ ὦσιν, ἀχρήστους εἶναι, δημιουργοὺς δὲ ἀεὶ ⁶εἶναι. οὐ γὰρ ταῦτα ὡμολόγηται;

⁷Πάνυ γε, ἦ δ' ὅς.

⁸῾Ωμολογοῦμεν ἄρα, ὡς ἔοικε, κατά γε τὸν σὸν λόγον, ⁸εἴπερ τὸ ϕιλοσοϕεῖν ἐστι περὶ τὰς τέχνας ἐπιστήμονας ¹⁰εἶναι ὃν σὺ λέγεις τὸν τρόπον, πονηροὺς αὐτοὺς εἶναι καὶ ^b1ἀχρήστους, ἕως ἂν ἐν ἀνϑρώποις τέχναι ὦσιν. ἀλλὰ μὴ ²οὐχ οὕτως, ὦ ϕίλε, ἔχωσι, μηδ' ᾖ τοῦτο ϕιλοσοϕεῖν, περὶ ³τὰς τέχνας ἐσπουδακέναι, οὐδὲ πολυπραγμονοῦντα κυπτά⁴ζοντα ζῆν οὐδὲ πολυμαϑοῦντα, ἀλλ' ἄλλο τι, ἐπεὶ ἐγὼ ᾤμην ⁵καὶ ὄνειδος εἶναι τοῦτο καὶ βαναύσους καλεῖσϑαι τοὺς περὶ τὰς ⁶τέχνας ἐσπουδακότας.

1.

ὡμολογήσαμεν (137a1) τοὺς δὲ ϕιλοσόϕους ἀγαϑούς (137a2–3)

ϕιλόσοϕοι ⊆ ἀγαϑοί

filozofowie ⊆ dobrzy

Zał.

2.

ὡμολογήσαμεν (137a1) τοὺς δὲ ἀγαϑοὺς χρησίμους (137a3)

ἀγαϑοί ⊆ χρήσιμοι

dobrzy ⊆ pożyteczni

Zał.

3.

εἴπερ τὸ ϕιλοσοϕεῖν ἐστι περὶ τὰς τέχνας ἐπιστήμονας εἶναι […] πονηροὺς αὐτοὺς εἶναι καὶ ἀχρήστους (137a8–b1)

τὸ ϕιλοσοϕεῖν ⊆ περὶ τὰς τέχνας ἐπιστήμονας εἶναι → ϕιλόσοϕοι ⊈ χρήσιμοι

filozofowanie ⊆ wiedza o sztukach → filozofowie ⊈ pożyteczni

Zał.

4.

μηδ' ᾖ τοῦτο ϕιλοσοϕεῖν, περὶ τὰς τέχνας ἐσπουδακέναι (137b2–3)

τὸ ϕιλοσοϕεῖν ⊈ περὶ τὰς τέχνας ἐπιστήμονας εἶναι

filozofowanie ⊈ wiedza o sztukach

1., 2., 3., R3.4.15

(Regner)

„O nic innego mi nie idzie”, powiadam, „jak o zebranie razem tego, co było powiedziane. A rzecz ma się jakoś tak: Uzgodniliśmy, że ubieganie się o mądrość jest piękne, i że bywają również ubiegający się o mądrość, i że ubiegający się o mądrość są dobrzy, i że dobrzy są użyteczni, i że źli są bezużyteczni. Z drugiej zaś strony uzgodniliśmy, że w razie obecności fachowców ubiegający się o mądrość są na nic, i że fachowcy są zawsze. Czyż nie to było uzgodnione?”

„Tak w istocie”, on powiada.

„Zgodziliśmy się więc, jak się zdaje, że — według twoich wywodów — jeżeli w istocie ubiegać się o mądrość to znaczy być obeznanym z umiejętnościami, to — z tego powodu, jaki sam przedstawiłeś — ubieganie się o mądrość jest złe i bezużyteczne, jak długo są wśród ludzi fachowcy od umiejętności. Lecz nie tak się rzeczy mają, mój drogi, i ubiegać się o mądrość nie znaczy zajmować się gorliwie umiejętnościami, czy ślęczeć nad zgłębianiem zbyt wielu rzeczy i wścibiać nos w nie swoje sprawy, czy wreszcie wyuczać się wielu nauk, lecz jest czymś zupełnie innym, bo ja bym sądził, że tamto jest naganne i że ci, którzy parają się umiejętnościami, nazywają się wykonawcami. […]”