II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

84. Platon, Charmides 160b9–d4

Temat ten sam.

Sokrates, Krytiasz:

^160b9δυοῖν γὰρ δὴ τὰ ἕτερα· ἢ οὐδαμοῦ ^c1ἡμῖν ἢ πάνυ που ὀλιγαχοῦ αἱ ἡσύχιοι πράξεις ἐν τῷ βίῳ ²καλλίους ἐϕάνησαν ἢ αἱ ταχεῖαί τε καὶ ἰσχυραί. εἰ δ' οὖν, ὦ ³ϕίλε, ὅτι μάλιστα μηδὲν ἐλάττους αἱ ἡσύχιοι τῶν σϕοδρῶν ⁴τε καὶ ταχειῶν πράξεων τυγχάνουσιν καλλίους οὖσαι, οὐδὲ ⁵ταύτῃ σωϕροσύνη ἂν εἴη μᾶλλόν τι τὸ ἡσυχῇ πράττειν ἢ τὸ ⁶σϕόδρα τε καὶ ταχέως, οὔτε ἐν βαδισμῷ οὔτε ἐν λέξει οὔτε ⁷ἄλλοϑι οὐδαμοῦ, οὐδὲ ὁ ἡσύχιος βίος [κόσμιος] τοῦ μὴ ἡσυχίου ^d1σωϕρονέστερος ἂν εἴη, ἐπειδὴ ἐν τῷ λόγῳ τῶν καλῶν τι ἡμῖν ²ἡ σωϕροσύνη ὑπετέϑη, καλὰ δὲ οὐχ ἧττον 〈τὰ〉 ταχέα τῶν ³ἡσυχίων πέϕανται.

⁴᾿Ορϑῶς μοι δοκεῖς, ἔϕη, ὦ Σώκρατες, εἰρηκέναι.

1.

οὐδὲ ταύτῃ σωϕροσύνη ἂν εἴη μᾶλλόν τι τὸ ἡσυχῇ πράττειν (160c4–5)

σωϕροσύνη ⊆ οὐχ ἧττον ταχὺ ἢ ἡσύχιον

rozwaga ⊆ nie mniej szybkie niż spokojne

2., 3., R1.1.1.1

2.

τῶν καλῶν τι ἡμῖν ἡ σωϕροσύνη ὑπετέϑη (160d1–2)

σωϕροσύνη ⊆ καλόν

rozwaga ⊆ piękne

Zał.

3.

καλὰ δὲ οὐχ ἧττον 〈τὰ〉 ταχέα τῶν ἡσυχίων πέϕανται (160d2–3)

καλόν ⊆ οὐχ ἧττον ταχὺ ἢ ἡσύχιον

piękne ⊆ nie mniej szybkie niż spokojne

Zał.

(Witwicki)

Zatem jedno z dwojga: albo nigdzie w ogóle, albo bardzo mało gdzie chyba, te spokojne i powolne działania w życiu nie okazały się piękniejsze niż szybkie i mocne. Jeżeli więc, przyjacielu, czynności spokojnych — powiedzmy już najwięcej — jest równie dużo, jak gwałtownych i szybkich pomiędzy czynnościami piękniejszymi, to i z tego względu rozwaga nie będzie polegała raczej na spokojnym zachowaniu się niż na gwałtownym i szybkim; ani w chodzeniu, ani w mówieniu, ani nigdzie indziej, ani też życie spokojne nie będzie bardziej rozważne od niespokojnego, skorośmy w naszym wywodzie założyli, że rozwaga jest czymś pięknym, a oto pokazuje się, że to, co szybkie, bywa nie mniej piękne jak to, co spokojne.

— Mam wrażenie — mówi — Sokratesie, żeś dobrze powiedział.

(Jowett)

And of two things, one is true, either never, or very seldom, do the quiet actions in life appear to be better than the quick and energetic ones; or supposing that of the nobler actions, there are as many quiet, as quick and vehement: still, even if we grant this, temperance will not be acting quietly any more than acting quickly and energetically, either in walking or talking or in anything else; nor will the quiet life be more temperate than the unquiet, seeing that temperance is admitted by us to be a good and noble thing, and the quick have been shown to be as good as the quiet.

I think, he said, Socrates, that you are right.