|
Summary: The Pre-Aristotelian Formal Logic Część I - Logika formalna przed Arystotelesem
Część II - Katalog przedarystotelesowych fragmentów logicznych I. Fragmenta prearistotelicorum
|
Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej I. Fragmenta prearistotelicorum6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików91. Platon, Laches 192b5–d12Wytrwałość, jeżeli brak jej rozsądku, nie może być nazwana męstwem. Sokrates, Laches: 192b5ΣΩ. Πειρῶ δὴ καὶ σύ, ὦ Λάχης, τὴν ἀνδρείαν οὕτως 6εἰπεῖν τίς οὖσα δύναμις ἡ αὐτὴ ἐν ἡδονῇ καὶ ἐν λύπῃ καὶ 7ἐν ἅπασιν οἷς νηνδὴ ἐλέγομεν αὐτὴν εἶναι, ἔπειτα ἀνδρεία 8κέκληται. 9ΛΑ. Δοκεῖ τοίνυν μοι καρτερία τις εἶναι τῆς ψυχῆς, εἰ c1τό γε διὰ πάντων [περὶ ἀνδρείας] πεϕυκὸς δεῖ εἰπεῖν. 2ΣΩ. ᾿Αλλὰ μὴν δεῖ, εἴ γε τὸ ἐρωτώμενον ἀποκρινούμεϑα 3ἡμῖν αὐτοῖς. τοῦτο τοίνυν ἔμοιγε ϕαίνεται· οὔτι πᾶσά γε, 4ὡς ἐγᾦμαι, καρτερία ἀνδρεία σοι ϕαίνεται. τεκμαίρομαι δὲ 5ἐνϑένδε· σχεδὸν γάρ τι οἶδα, ὦ Λάχης, ὅτι τῶν πάνυ καλῶν 6πραγμάτων ἡγῇ σὺ ἀνδρείαν εἶναι. 7ΛΑ. Εὖ μὲν οὖν ἴσϑι ὅτι τῶν καλλίστων. 8ΣΩ. Οὐκοῦν ἡ μὲν μετὰ ϕρονήσεως καρτερία καλὴ 9κἀγαϑή; 10ΛΑ. Πάνυ γε. d1ΣΩ. Τί δ' ἡ μετ' ἀϕροσύνης; οὐ τοὐναντίον ταύτῃ 2βλαβερὰ καὶ κακοῦργος; 3ΛΑ. Ναί. 4ΣΩ. Καλὸν οὖν τι ϕήσεις σὺ εἶναι τὸ τοιοῦτον, ὂν 5κακοῦργόν τε καὶ βλαβερόν; 6ΛΑ. Οὔκουν δίκαιόν γε, ὦ Σώκρατες. 7ΣΩ. Οὐκ ἄρα τήν γε τοιαύτην καρτερίαν ἀνδρείαν ὁμολογή8σεις εἶναι, ἐπειδήπερ οὐ καλή ἐστιν, ἡ δὲ ἀδρεία καλόν ἐστιν. 9ΛΑ. ᾿Αληϑῆ λέγεις. 10ΣΩ. ῾Η ϕρόνιμος ἄρα καρτερία κατὰ τὸν σὸν λόγον 11ἀνδρεία ἂν εἴη. 12ΛΑ. ῎Εοικεν. 1. τῶν πάνυ καλῶν πραγμάτων ἡγῇ σὺ ἀνδρείαν εἶναι (192c5–6) ἀνδρεία ⊆ καλόν męstwo ⊆ piękne Zał. 2. ἡ μετ' ἀϕροσύνης (192d1) καρτερία (192c8) βλαβερὰ καὶ κακοῦργος (192d2) καρτερία μετ' ἀϕροσύνης ⊆ βλαβερόν wytrwałość nierozsądna ⊆ szkodliwe Zał. 3. καλὸν (192d4) οὔκουν (192d6) ϕήσεις […] εἶναι […] κακοῦργόν τε καὶ βλαβερόν (192d4–5) βλαβερόν ∥ καλόν szkodliwe ∥ piękne Zał. 4. καλὸν (192d4) οὔκουν (192d6) ϕήσεις (192d4) ἡ μετ' ἀϕροσύνης (192d1) καρτερία (192c8) καρτερία μετ' ἀϕροσύνης ∥ καλόν wytrwałość nierozsądna ∥ piękne 2., 3., R1.2.4.1 5. οὐκ […] τήν […] τοιαύτην καρτερίαν ἀνδρείαν ὁμολογήσεις εἶναι (192d7–8) καρτερία μετ' ἀϕροσύνης ∥ ἀνδρεία wytrwałość nierozsądna ∥ męstwo 1., 4., R1.2.4.5 (Witwicki) Sokrates: Więc spróbuj i ty, Lachesie, o męstwie też tak powiedzieć, co to za siła, jedna i ta sama w rozkoszy i w przykrości, i we wszystkich warunkach, o których mówiliśmy przed chwilą; ona tam wszędzie jest i potem się nazywa męstwem. Laches: Więc ja uważam, że to jest pewna moc, pewna zaciętość duszy, jeżeli trzeba mówić o czymś, co tkwi we wszystkich wypadkach męstwa. Sokrates: Trzeba przecież, jeżeli mamy odpowiedzieć na pytanie samym sobie. Otóż mnie się tak wydaje, że na pewno nie wszelka moc — tak myślę — wydaje ci się męstwem. A wnoszę to stąd. Przecież tak, jak bym wiedział, Lachesie, że męstwo zaliczasz do rzeczy bardzo pięknych. Laches: Bądź przekonany, że do najpiękniejszych. Sokrates: Nieprawdaż, moc i wytrwałość na tle rozsądku jest piękna i dobra? Laches: Tak jest. Sokrates: A cóż, jeśli na tle głupoty? Czy to nie wprost przeciwnie? Wada szkodliwa i zła? Laches: Tak. Sokrates: Więc czy ty powiesz, że to coś pięknego: taka wada szkodliwa i zła? Laches: Nie godzi się przecież, Sokratesie. Sokrates: Zatem i takiej zaciętości nie zgodzisz się uważać za męstwo, skoro to nie jest rzecz piękna, a męstwo to coś pięknego. Laches: Prawdę mówisz. Sokrates: Zatem rozsądna wytrwałość, ty byłoby męstwo, według twego zdania. Laches: Zdaje się. (Jowett) Soc. And now, Laches, do you try and tell me in like manner, What is that common quality which is called courage, and which includes all the various uses of the term when applied both to pleasure and pain, and in all the cases to which I was just now referring? La. I should say that courage is a sort of endurance of the soul, if I am to speak of the universal nature which pervades them all. Soc. But that is what we must do if we are to answer the question. And yet I cannot say that every kind of endurance is, in my opinion, to be deemed courage. Hear my reason: I am sure, Laches, that you would consider courage to be a very noble quality. La. Most noble, certainly. Soc. And you would say that a wise endurance is also good and noble? La. Very noble. Soc. But what would you say of a foolish endurance? Is not that, on the other hand, to be regarded as evil and hurtful? La. True. Soc. And is anything noble which is evil and hurtful? La. I ought not to say that, Socrates. Soc. Then you would not admit that sort of endurance to be courage — for it is not noble, but courage is noble? La. You are right. Soc. Then, according to you, only the wise endurance is courage? La. True. |
