II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

6. Katalog fragmentów logicznych znalezionych w pismach prearystotelików

94. Platon, Eutydem 276a3–b5

Sofista Eutydem pokazuje, że niezależnie jak Kleiniasz (brat stryjeczny Alkibiadesa) odpowiedziałby na jego pytanie, czy uczą się mądrzy czy głupi, on i tak obali jego odpowiedź. Kleiniasz odpowiedział, że uczą się mądrzy.

Eutydem, Kleiniasz; Sokrates jako narrator:

^276a3Καὶ ὁ Εὐϑύδημος, Καλεῖς δέ τινας, ἔϕη, διδασκάλους, ἢ ⁴οὔ;

῾Ωμολόγει.

Οὐκοῦν τῶν μανϑανόντων οἱ διδάσκαλοι ⁵διδάσκαλοί εἰσιν, ὥσπερ οἱ κιϑαριστὴς καὶ ὁ γραμματιστὴς ⁶διδάσκαλοι δήπου ἦσαν σοῦ καὶ τῶν ἄλλων παίδων, ὑμεῖς ⁷δὲ μαϑηταί;

Συνέϕη.

῎Αλλο τι οὖν, ἡνίκα ἐμανϑάνετε, ⁸οὔπω ἠπίστασϑε ταῦτα ἃ ἐμανϑάνετε;

Οὐκ ἔϕη.

῏Αρ' οὖν ^b1σοϕοὶ ἦτε, ὅτε ταῦτα οὐκ ἠπίστασϑε;

Οὐ δῆτα, ἦ δ' ὅς.

²Οὐκοῦν εἰ μὴ σοϕοί, ἀμαϑεῖς;

Πάνυ γε.

῾Υμεῖς ἄρα ³μανϑάνοντες ἃ οὐκ ἠπίστασϑε, ἀμαϑεῖς ὄντες ἐμανϑάνετε.

⁴᾿Επένευσε τὸ μειράκιον.

Οἱ ἀμαϑεῖς ἄρα μανϑάνουσιν, ὦ ⁵Κλεινία, ἀλλ' οὐχ οἱ σοϕοί, ὡς σὺ οἴει.

1.

ἡνίκα ἐμανϑάνετε, οὔπω ἠπίστασϑε (276a7–8)

μανϑάνοντες ∥ ἐπιστάμενοι

uczący się ∥ wiedzący

Zał.

2.

οὐ (276b1) σοϕοὶ ἦτε, ὅτε ταῦτα οὐκ ἠπίστασϑε (276b1)

¬ ἐπιστάμενοι ∥ σοϕοί

¬ wiedzący ∥ mądrzy

Zał.

3.

μὴ σοϕοί, ἀμαϑεῖς (276b2)

¬ σοϕοί ⊆ ἀμαϑεῖς

¬ mądrzy ⊆ głupi

Zał.

4.

ἀμαϑεῖς ὄντες ἐμανϑάνετε (276b3)

μανϑάνοντες ⊆ ἀμαϑεῖς

uczący się ⊆ głupi

1., 2., 3., R1.3.5.10

(Witwicki)

A Eutydem mówi: Ty nazywasz niektórych ludzi nauczycielami, czy nie?

Zgodził się.

Nieprawdaż, nauczyciele są nauczycielami tych, którzy się uczą. Tak jak kitarzysta i bakałarz byli przecież nauczycielami twoimi oraz innych chłopców, a wyście byli uczniami?

Przyznał.

Więc prawda, że kiedyście się uczyli, to jeszcze nie wiedzieliście tego, czegoście się uczyli?

Nie — powiada.

Więc czyście byli mądrzy, kiedyście tego nie wiedzieli?

Ano nie — mówi.

Nieprawdaż, więc jeśli nie mądrzy, to głupi?

Tak jest.

Więc wy ucząc się, czegoście nie wiedzieli, uczyliście się jako głupi?

Chłopak skinął głową.

Więc głupi uczą się na mądrych, Kleiniaszu, a nie mądrzy, jak tobie się wydaje.

(Jowett)

Euthydemus proceeded: There are some whom you would call teachers, are there not?

The boy assented.

And they are the teachers of those who learn — the grammar-master and the lyre master used to teach you and other boys; and you were the learners?

Yes.

And when you were learners you did not as yet know the things which you were learning?

No, he said.

And were you wise then?

No, indeed, he said.

But if you were not wise you were unlearned?

Certainly.

You then, learning what you did not know, were unlearned when you were learning?

The youth nodded assent.

Then the unlearned learn, and not the wise, Cleinias, as you imagine.