II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

7. Dodatek 1.: fragmenty logiczne we fragmentach presokratyków

215. Gorgiasz, Obrona Palamedesa 25

Palamedes wykazuje, że oskarżenie, według którego w przebiegły sposób miał zdradzić Greków, jest wewnętrznie sprzeczne.

κατηγόρησας δέ μου διὰ τῶν εἰρημένων λόγων δύο τὰ ἐναντιώτατα, σοϕίαν καὶ μανίαν, ὥπερ οὐχ οἷόν τε τὸν αὐτὸν ἄνϑρωπον ἔχειν. ὅπου μὲν γάρ με ϕῂς εἶναι τεχνήεντά τε καὶ δεινὸν καὶ πόριμον, σοϕίαν μου κατηγορεῖς, ὅπου δὲ λέγεις ὡς προὐδίδουν τὴν ῾Ελλάδα, μανίαν· μανία γάρ ἐστιν ἔργοις ἐπιχειρεῖν ἀδυνάτοις, ἀσυμνϕόροις, αἰσχροῖς, ἀϕ' ὧν τοὺς μὲν ϕίλους βλάψει, τοὺς δ' ἐχϑροὺς ὠϕελήσει, τὸν δὲ αὑτοῦ βίον ἐπονείδιστον καὶ σϕαλερὸν καταστήσει. καίτοι πῶς χρὴ ἀνδρὶ τοιούτῳ πιστεύειν, ὅστις τὸν αὐτὸν λόγον λέγων πρὸς τοὺς αὐτοὺς ἄνδρας περὶ τῶν αὐτῶν τὰ ἐναντιώτατα λέγει;

1.

κατηγόρησας δέ μου διὰ τῶν εἰρημένων λόγων […] με ϕῂς εἶναι τεχνήεντά τε καὶ δεινὸν καὶ πόριμον […] λέγεις ὡς προὐδίδουν τὴν ῾Ελλάδα (25)

κατηγόρημα ἀληϑές ἐστι → τεχνήεντός κτλ. εἰμι ∧ προὐδίδουν τὴν ῾Ελλάδα

oskarżenie jest prawdziwe → jestem przebiegły etc. ∧ zdradziłem Helladę

Zał.

2.

κατηγόρησας δέ μου διὰ τῶν εἰρημένων λόγων δύο τὰ ἐναντιώτατα, σοϕίαν καὶ μανίαν (25)

κατηγόρημα ἀληϑές ἐστι → σοϕός εἰμι ∧ μαινόμενός εἰμι

oskarżenie jest prawdziwe → jestem mądry ∧ jestem szalony

1., 4., 5., R2.3.6

3.

ὥπερ οὐχ οἷόν τε τὸν αὐτὸν ἄνϑρωπον ἔχειν (25)

~ (σοϕός εἰμι ∧ μαινόμενός εἰμι)

~ (jestem mądry ∧ jestem szalony)

Zał.

4.

ὅπου μὲν γάρ με ϕῂς εἶναι τεχνήεντά τε καὶ δεινὸν καὶ πόριμον, σοϕίαν μου κατηγορεῖς (25)

τεχνήεντός κτλ. εἰμι → σοϕός εἰμι

jestem przebiegły etc. → jestem mądry

Zał.

5.

ὅπου δὲ λέγεις ὡς προὐδίδουν τὴν ῾Ελλάδα, μανίαν (25)

προὐδίδουν τὴν ῾Ελλάδα → μαινόμενός εἰμι

zdradziłem Helladę → jestem szalony

6., 7., R2.1.3

[6.

προὐδίδουν τὴν ῾Ελλάδα → ἐπεχείρουν ἀδυνάτους κτλ.

zdradziłem Helladę → podjąłem się niemożliwego etc.

Fakt (dowiedzione wcześniej)]

7.

μανία γάρ ἐστιν ἔργοις ἐπιχειρεῖν ἀδυνάτους, ἀσυμνϕόροις, αἰσχροῖς, ἀϕ' ὧν τοὺς μὲν ϕίλους βλάψει, τοὺς δ'ἐχϑροὺς ὠϕελήσει, τὸν δὲ αὑτοῦ βίον ἐπονείδιστον καὶ σϕαλερὸν κατασήσει (25)

ἐπεχείρουν ἀδυνάτους κτλ. → μαινόμενός εἰμι

podjąłem się niemożliwego etc. → jestem szalony

Zał.

8.

καίτοι πῶς χρὴ ἀνδρὶ τοιούτῳ πιστεύειν […]; (25)

~ κατηγόρημα ἀληϑές ἐστι

~ oskarżenie jest prawdziwe

2., 3., R2.2.5

(Tuszyńska)

W tym, co powiedziałeś, oskarżyłeś mnie o dwie najbardziej sprzeczne ze sobą rzeczy: o mądrość i o szaleństwo, co nie jest możliwe w odniesieniu do jednego i tego samego człowieka. Skoro bowiem mówisz, iż jestem przebiegły, sprytny, pomysłowy — oskarżasz mnie o mądrość, kiedy zaś twierdzisz, że zdradziłem Helladę — o szaleństwo. Szaleństwem bowiem jest podejmowanie się czegoś, co jest niemożliwe, nieprzydatne, haniebne, w wyniku czego zaszkodzi się przyjaciołom, a pomoże wrogom, nadto własne życie uczyni się sromotnym i niepewnym. I jak tu wierzyć takiemu człowiekowi, który wygłaszając tę samą mowę przed tymi samymi ludźmi, na temat tych samych spraw mówi najbardziej sprzeczne rzeczy?