II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

7. Dodatek 1.: fragmenty logiczne we fragmentach presokratyków

219. Mowy podwójne, 3, 13–14

To samo, co w poprzednim fragmencie, tyle że o sprawiedliwości i niesprawiedliwości.

¹³λέγεται δὲ καὶ τῷδε ἀντίος λόγος, ὡς ἄλλο τὸ δίκαιον καὶ τὸ ἄδικόν ἐστιν, διαϕέρον ὥσπερ καὶ τὤνυμα, οὕτω καὶ τὸ πρᾶγμα. ἐπεὶ αἴ τις ἐρωτάσαι τὼς λέγοντας, ὡς τὸ αὐτό ἐστιν ἄδικον καὶ δίκαιον, αἰ ἤδη τι δίκαιον περὶ τὼς γονέας ἔπραξαν, ὁμολογησοῦντι. καὶ ἄδικον ἄρα. τὸ γὰρ αὐτὸ ἄδικον καὶ δίκαιον ὁμολογέοντι ἦμεν. ¹⁴ϕέρε ἄλλο δή· αἴ τινα γινώσκεις δίκαιον ἄνδρα, καὶ ἄδικον ἄρα τὸν αὐτόν, καὶ μέγαν τοίνυν καὶ μικρὸν κατὰ τωὐτόν. καὶ 〈αἰ〉 λέγοιτο ‘πολλὰ ἀδικήσας ἀποϑανέτω', ἀποϑανέτω 〈καὶ πολλὰ καὶ δίκαια δια〉πραξάμενος.

1.

αἰ ἤδη τι δίκαιον περὶ τὼς γονέας ἔπραξαν, ὁμολογησοῦντι (3, 13)

τι περὶ τὼς γονέας ἔπραξαν ⊆ δίκαιον

co uczynili wobec swych rodziców ⊆ sprawiedliwe

Zał.

2.

καὶ ἄδικον ἄρα (3, 13)

τι περὶ τὼς γονέας ἔπραξαν ⊆ ἄδικον

co uczynili wobec swych rodziców ⊆ niesprawiedliwe

1., 3., R1.2.1.5

3.

τὸ […] αὐτὸ ἄδικον καὶ δίκαιον ὁμολογέοντι ἦμεν (3, 13)

ἄδικον = δίκαιον

niesprawiedliwe = sprawiedliwe

Zał.

4.

αἴ τινα γινώσκεις δίκαιον ἄνδρα, καὶ ἄδικον ἄρα τὸν αὐτόν (3, 14)

ἀνήρ οὗτος ⊆ δίκαιος → ἀνήρ οὗτος ⊆ ἄδικος

dany mąż ⊆ sprawiedliwy → dany mąż ⊆ niesprawiedliwy

3., R3.4.7

5.

〈αἰ〉 λέγοιτο ‘πολλὰ ἀδικήσας ἀποϑανέτω', ἀποϑανέτω 〈καὶ πολλὰ καὶ δίκαια δια〉πραξάμενος (3, 14)

πράγματα διαπραξάμενα ⊆ ἄδικον → πράγματα διαπραξάμενα ⊆ δίκαιον

czyny popełnione ⊆ niesprawiedliwe → czyny popełnione ⊆ sprawiedliwe

3., R3.4.6

(Gajda)

Głosi się również pogląd przeciwny temu, iż czym innym jest sprawiedliwe, a czym innym niesprawiedliwe; różnią się bowiem między sobą tak nazwą, jak i istotą: skoro, gdyby ktoś zapytał sądzących, iż sprawiedliwe i niesprawiedliwe jest tym samym, czy uczynili coś sprawiedliwego wobec swych rodziców, musieliby się zgodzić z tym, iż uczynili jednocześnie coś wobec nich niesprawiedliwego. Przyjmują bowiem, iż sprawiedliwe i niesprawiedliwe jest tym samym. Popatrz tylko! Jeśli ktoś poznał, iż jakiś mąż jest sprawiedliwy, poznał, iż tenże jest równocześnie niesprawiedliwy; w ten sam sposób ktoś może być jednocześnie duży i mały. Niech więc zatem umrze popełniwszy wiele czynów niesprawiedliwych i dokonawszy tym samym wielu czynów sprawiedliwych.