II. Zależności statystyczne

Marek Jerzy. Minakowski, Prehistoria logiki formalnej

I. Fragmenta prearistotelicorum

8. Dodatek 2.: fragmenty logiczne w pismach pseudoplatońskich

306. Pseudo-Platon, Eryksjasz 400e10–401a7

Sokrates relacjonuje, jak to definiował z Eryksjaszem, Kritiaszem i Erasistratosem pojęcie mienia. Eryksjasz pokazuje, że podana przez Sokratesa etymologiczna definicja: mienie (chrēma) — używać (chrēsthai) jest zbyt szeroka. Prowadzi to do zawężenia definicji.

Sokrates, Eryksjasz:

^400e10῞Οσα μὲν ἄρα τυγχάνει χρήσιμα ¹¹ὄντα ἡμῖν, ταῦτα χρήματα· καὶ ὅσα δ' ἀχρεῖα, ταῦτα δ' οὐ ¹²χρήματα.

Πῶς οὖν, ἔϕη ὁ ᾿Ερυξίας ὑπολαβών, ὦ Σώκρατες; ^401a1ἦ ἔστιν ὅτι χρώμεϑα πρὸς ἀλλήλους τῷ διαλέγεσϑαι καὶ τῷ ²βλάπτειν καὶ ἑτέροις πολλοῖς; ἆρα ἡμῖν ταῦτ' ἂν εἲη [τὰ] ³χρήματα; καὶ μὴν χρήσιμά γε ϕαίνεται ὄντα. οὐκ αὖ οὐδ' ⁴οὕτως ἐϕαίνετο ἡμῖν ὅτι ποτ' ἔστιν τὰ χρήματα. ὅτι μὲν γὰρ ⁵ἀνάγκη χρήσιμα εἶναι, ἐάνπερ μέλλῃ χρήματα ἔσεσϑαι, ⁶τοῦτο μὲν ἐκ πάντων ὡμολογεῖτο σχεδόν τι· ἀλλὰ ποῖα δὴ ⁷τῶν χρησίμων, ἐπειδή γε οὐ πάντα;

1.

τῷ διαλέγεσϑαι καὶ τῷ βλάπτειν καὶ ἑτέροις πολλοῖς (401a1–2) [οὐκ] ἂν εἲη [τὰ] χρήματα (401a2–3)

διαλέγεσϑαι κτλ. ∥ χρήματα

mowa etc. ∥ mienie

Zał.

2.

τῷ διαλέγεσϑαι καὶ τῷ βλάπτειν καὶ ἑτέροις πολλοῖς (401a1–2) χρήσιμά […] ὄντα (401a3)

διαλέγεσϑαι κτλ. ⊆ χρήσιμα

mowa etc. ⊆ użyteczne

Zał.

3.

οὐκ αὖ οὐδ' οὕτως ἐϕαίνετο ἡμῖν ὅτι ποτ' ἔστιν τὰ χρήματα (401a3–4)

χρήσιμα ⊈ χρήματα

użyteczne ⊈ mienie

2., 3., R1.3.6

(Regner)

— „A więc te rzeczy, które właśnie są nam użyteczne, są mieniem, te natomiast, które są bezużyteczne, nie są też mieniem”.

— „Jakże więc, Sokratesie? — wtrącając się powiedział Eryksjasz — Czy nie jest tak, że my posługujemy się jedni względem drugich mową, szkodzeniem i wielu innymi działaniami? Czy te działania miałyby stanowić dla nas mienie? Wszak wydaje się, że one są użyteczne. Jednakże wcale nie w tym widzimy istotę mienia. Niemal bowiem wszyscy się z tym zgadzają, że to, co ma być mieniem, musi być użyteczne. Lecz skoro nie wszystko użyteczne jest mieniem, to które z rzeczy użytecznych są mieniem?”